Droga do natury

Czyraczność, inaczej czyrak mnogi (furunculosis) – skłonność organizmu to tworzenia licznych czyraków (dawniej – furunkuł) tj. do ropnej bakteryjnej infekcji mieszków włosowych (najczęściej gronkowcem złocistym). Pojawiające się ropne zmiany mieszków włosowych początkowo mają charakter niewielkiego sinoczerwonego guzka, a następnie guzka z krostą. Zazwyczaj krosta ta ulega samoistnemu pęknięciu z wydostaniem się mas martwiczych na zewnątrz. Czasami czyraczność objawia się występowaniem czyraków łączących się w jedną zmianę – powstaje czyrak gromadny (karbunkuł). Jednakże zmiany te występują wtedy zazwyczaj na karku. Szczególnie poważne są czyraki powstające w okolicach oczodołu, wargi górnej i przedsionka nosa, ponieważ mogą one predysponować do zakażeń opon mózgowych.

Skłonność do powstawania czyraków mnogich spowodowana może być zaburzeniami przemiany materii, cukrzycą i chorobami nerek. Czyraczność pojawiać się może również przy osłabionej odporności czy ogólnym osłabieniu organizmu. Leczenie polega na stosowaniu celowanej antybiotykoterapii oraz podawaniu na skórę preparatów przeciwzapalnych, przeciwbólowych, przyśpieszających ziarninowanie i gojenie się ran. Natomiast wewnętrznie stosuje się preparaty wspomagające usuwanie szkodliwych metabolitów, zwiększające odporność organizmu i neutralizujące toksyny gronkowca (np. stafylotoksynę). Pomocna bywa również maść ichtiolowa o działaniu antybakteryjnym i ściągającym. Czasami jednak to nie wystarcza i konieczne jest chirurgiczne nacięcie czyraka. Wymienione poniżej surowce zielarskie mają również zastosowanie w leczeniu figówki gronkowcowej oraz w trądziku pospolitym.

SUROWCE ZIELARSKIE

Stosowanie wewnętrzne:

kwiat (odwar) – Bez czarny (Sambucus nigra), ziele (odwar) – Fiołek trójbarwny (Viola tricolor), korzeń Łopian większy (Arctium lappa), korzeń (odwar) – Mniszek lekarski, kwiat – Nagietek lekarski (Calendula officinalis), ziele (napar) – Nawłoć pospolita (Solidago virgaurea), ziele (odwar) – Ostrożeń warzywny (Cirsium oleraceum), kłącze (odwar) – Perz właściwy (Agropyron repem), ziele (odwar) – Skrzyp polny (Equisetum arvense), kwiat (napar) – Stokrotka pospolita (Bellis perennis), kłącze – Tatarak zwyczajny (Acorus Calamus), ziele (napar) – Uczep trójlistkowy (Bidens tripartitia)

Stosowanie zewnętrzne:

liść świeży (żel aloesowy, wyciąg glicerynowy, napar) – Aloes zwyczajny (Aloe vera), kwiat (napar) – Arnika górska (Arnica montana), liść (odwar) – Babka zwyczajna (Plantago major), ziele w postaci okładów z odwarów Bluszczyk kurdybanek (Glechoma hederacea), napar z liści i kory (napar) – Brzoza biała (Betula alba var. pendula), cebula świeża (maść cebulowa) – Cebula zwyczajna (Allium cepa), kora (odwar, kąpiel) – Dąb szypułkowy (Quercus robur), ziele kwitnące (odwar) – Drapacz lekarski (Cnicus Benedictus), olejek herbaciany Drzewo herbaciane (Melaleuca alternifolia), ziele (olej, maść) – Dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum), ziele (sok, intrakt, maść) – Glistnik jaskółcze ziele (Chelidonium majus), kłącze (napar do okładów) – Grzybienie białe (Nymphaea alba), szyszkojagody (olejek eteryczny, kąpiel) Jałowiec pospolity (Juniperus communis), kwiat Jasnota biała (Lamium album), ziele Jeżówka purpurowa, Rotacznica purpurowa (Echinacea purpurea, ang. Coneflower), nasiona (odwar do okładów i kompresów) – Kozieradka pospolita (Trigonella foenum-graecum), kwiat (napar) – Krwawnik pospolity (Achillea millefolium), ziele (napar, olejek eteryczny) – Lebiodka pospolita (Origanum vulgare), korzeń (odwar, sok ze świeżego surowca) – Łopian większy (Arctium lappa), ziele (napar, kąpiel) – Macierzanka piaskowa – (Thymus serpyllum), kwiat (napar) – Nagietek lekarski (Calendula officinalis), ziele (odwar) – Nawłoć pospolita (Solidago virgaurea), kwiat i zele (wyciąg alkoholowy) – Niecierpek balsamina (Impatiens balsamina L.), ziele (odwar, miazga ze świeżego surowca) – Ogórecznik lekarski (Borago officinalis), korzeń (odwar) – Oman wielki (Inula Helenium), liść, naowocnia (napar) – Orzech włoski (Juglans regia), ziele (odwar) – Ostrożeń warzywny (Cirsium oleraceum), liść (w formie okładu ze świeżego surowca) – Prawoślaz lekarski (Althaea officinalis), ziele (odwar) – Przetacznik leśny (Veronica officinalis), ziele (odwar, kąpiel) – Przywrotnik pospolity (Alchemilla silvestris), kłącze (odwar do kąpieli) – Rdest wężownik (Polygonum bistorta), kwiat (napar) – Rumianek pospolity (Matricaria recutita), kwiat (macerat, okład ziołowy z surowca) – Stokrotka pospolita (Bellis perennis), liść (napar do obmywań; kąpiel z surowca) – Szałwia lekarska (Salvia officinalis), kłącze (odwar, kąpiel z surowca) – Tatarak zwyczajny (Acorus Calamus), ziele (napar, olejek eteryczny, kąpiel z surowca) – Tymianek właściwy (Thymus vulgaris), ziele (napar, kąpiel z surowca) – Uczep trójlistkowy (Bidens tripartitia), owoc (olej z surowca) – Wawrzyn szlachetny (Laurus nobilis), korzeń (napar) – Wilżyna ciernista (Ononis spinosa)

LEKI ZIOŁOWE

• Maść cebulowa – 1 dużej wielkości cebulę (ok. 150 g) należy rozetrzeć na tarce lub zmielić, a następnie dodać 1 łyżkę miodu, 10 g maści tormentiol (pół tubki) i 1 łyżeczkę mąki pszennej, po czym całość dobrze wymieszać. Powstać powinna gęsta pasta, którą należy stosować na czyraki.

• Odwar z korzenia łopianu – 2-3 łyżki korzeni łopianu należy zalać 2 szklankami ciepłej wody i gotować od momentu wrzenia przez 3 minuty pod przykryciem. Następnie całość należy odstawić na 15 minut po czym przecedzić. Odwar należy pić 3 razy dziennie po 1/3 – 2/3 szklanki po posiłku na zaburzenia przemiany materii. Natomiast zewnętrznie stosuje się go do okładów na czyraki.
• Odwar z ziela drapacza – 1,5 łyżki kwitnącego ziela drapacza lekarskiego należy zalać 1 szklanką gorącej wody i gotować na małym ogniu przez 5 minut pod przykryciem. Następnie całość należy odstawić na 10 minut po czym przecedzić. Odwar ten należy stosować do okładów na schorzenia skórne, w tym czyraki, figówkę gronkowcową i trądzik.
• Kąpiel z kory dębu – 5 łyżek kory dębu (rozdrobnionej) należy zalać 2 litrami wody i gotować przez 10 minut. Następnie całość należy odstawić na 20 minut i przecedzić wlewając do wanny wypełnionej do 1/3 objętości wodą o temperaturze ciała człowieka. Kapiel powinna trwać 15 minut. Ma ona zastosowanie w leczeniu grzybiczych (grzybice) i bakteryjnych infekcji skóry. W tym na czyraczność, figówkę gronkowcową i trądzik. Odwar ten można również użyć do kąpieli nóg (w nadmiernej potliwości) dolewając do niego 4 litry wody. Ponadto ma on zastosowania do nasiadówek na kłykciny i żylaki odbytu.
• Kompres na ropnie – należy zmieszać ze sobą 20 g rozdrobnionych w moździerzu (lub młynku) nasion kozieradki oraz po 10 g zmiksowanych w blenderze liści babki lancetowatej (lub ziela nostrzyka) i świeżego ziela ogórecznika. Następnie należy dodać wody i wymieszać, aby powstałą papka. Wtedy należy ją delikatnie ogrzać (np. na łaźni wodnej), a następnie przenieść na gazę i od razu przyłożyć na skórę. Kompres ten ma zastosowanie w stanach zapalnych skóry, na ropnie (również na czyraki). Dla lepszego efektu należy go zmieniać 3 razy dziennie, zawsze stosując ciepły kompres.
• Okład ziołowy na egzemy – należy zmiksować 20 g płatków owsianych (mogą być jęczmienne lub otręby pszenne), 10 g kwiatów stokrotki i 2 ząbki czosnku pospolitego. Następnie dodając tyle wody, aby powstała papka, którą należy nałożyć na gazę i przyłożyć na chorą skórę. Okład należy zmieniać 2 razy dziennie stosując przez 3-6 dni. Ma on zastosowanie w wyprysku niealergicznym, w trądziku krostkowym i w czyraczności.

MIESZANKI ZIOŁOWE

• Mieszanka na egzemę – należy zmieszać ze sobą po 20 g kwiatów fiołka trójbarwnego i kwiatów tarniny oraz po 10 g korzeni lukrecji, kory kruszyny, ziela skrzypu i korzeni wilżyny. Następnie dwie łyżki mieszanki należy zalać 2,5 szklanki wrzącej wody (najlepiej w termosie) i po zamknięciu odstawić 1 godzinę czasu. Po przecedzeniu napar należy pić po 1/2 – 2/3 szklanki od 3 do 4 razy dziennie. Ma on zastosowanie w egzemach, trądziku, wyprzeniu oraz na czyraczność.
• Mieszanka w zaburzeniach przemiany materii – należy zmieszać ze sobą po 25 g kwiatów jasnoty białej, ziela fiołka trójbarwnego, liści pokrzywy i ziela skrzypu. Następnie 1 łyżkę mieszanki należy zalać 1 szklanką wody i gotować na wolnym ogniu przez 3 minuty pod przykryciem. Po zagotowaniu całość należy ostawić na 15 minut i przecedzić. Odwar ten należy pić po 1/2 – 2/3 szklanki 3 razy dziennie po posiłku. Ma on zastosowania w zaburzeniach przemiany materii i chorobach z niej wynikających (np. czyraczność, trądzik).
• Mieszanka oczyszczająca w schorzeniach skórnych nr 1 – należy zmieszać ze sobą po 50 g korzeni łopianu, korzeni lukrecji i ziela skrzypu oraz po 25 g korzeni mniszka lekarskiego (lub ziela ostrożenia warzywnego), ziela nawłoci i kłączy perzu. Następnie 1,5 łyżki mieszanki należy zalać 2 szklankami ciepłej wody i gotować od momentu wrzenia przez 5 minut. Następnie całość należy odstawić i przecedzić (np. do termosu). Odwar ten należy pić po 1/2 – 2/3 szklanki 3 razy dziennie między posiłkami. Ma on zastosowanie w schorzeniach skórnych, a także w dnie moczanowej i kamicy nerkowej.
• Mieszanka oczyszczająca w schorzeniach skórnych nr 2 – należy zmieszać ze sobą po 50 g liści brzozy i ziela ostrożenia warzywnego, a także po 25 g kwiatów bzu czarnego, kwiatów bławatka, jasnoty białej oraz wrzosu. Następnie 2 łyżki ziół należy zalać 2-2,5 szklankami wrzącej wody w termosie i po zakręceniu odstawić na godzinę. Napar należy pić po 2/3 szklanki 3 razy dziennie między posiłkami. Ma on zastosowanie w usuwaniu szkodliwych metabolitów i toksyn co uwidacznia się występowaniem schorzeń skórnych. Można go stosować m.in. na egzemy, trądzik, figówkę gronkowcową i na czyraczność.
• Mieszanka do okładów na skórę – należy zmieszać ze sobą po 25 g kwiatów nagietka, ziela nawłoci i ziela przywrotnika. Następnie 1,5 łyżki ziół należy zalać 1 szklanką wody i gotować od momentu wrzenia przez 3 minuty pod przykryciem. Po tym czasie całość należy odstawić na 10 minut i przecedzić. Powstały odwar wykazuje działanie przeciwzapalne, regenerujące, ściągające i antybakteryjne. Stosuje się go do okłądów, obmywań, do płukania jamy ustnej i gardła oraz w formie tamponów.
• Zioła do kąpiel w chorobach skóry – należy zmieszać ze sobą po 50 g liści babki zwyczajnej, ziela krwawnika, korzenia lubczyka i korzenia łopianu. Następnie mieszankę należy zalać 3 litrami wody i zagotować do wrzenia, po czym odstawić na 15 minut. Po tym czasie odwar należy przecedzić do wanny, a pozostałe zioła umieścić w lnianym woreczku, dając je także do wanny. Wanna powinna być wypełniona w 1/3 objętości wodą o temperaturze 37-38 °C, a czas kąpieli powinien wynosić 15 – 20 minut. Po kąpieli należy odpoczywać przynajmniej przez pół godziny. Kąpiel powinno się stosować co 2 – 3 dni przez okres miesiąca czasu. Ma ona m.in. zastosowanie w takich schorzeniach skrónych jak: trądzik, czyraczność i figówka gronkowcowa.

LITERATURA

1. https://www.drogadonatury.pl/encyklopedia-ziol/
2. Aleksander Ożarowski, Wacław Jaroniewski: ROŚLINY LECZNICZE i ich praktyczne zastosowanie. Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1987.
3. Aleksander (red.) Ożarowski: Ziołolecznictwo. Poradnik dla lekarzy. Państwowy Zakład wydawnictw Lekarskich. Warszawa 1983. ISBN: 83-200-0640-6