Droga do natury

Helicobacter pylori – to urzęsiona gram-ujemna pałeczka należącą do rzędu Campylobacteriales powodująca zakażenie części przedodźwiernikowej błony śluzowej epitelium żołądka. W zależności od szczepu zakażenie helicobacter pylori stanowi czynnik sprawczy zapalenia żołądka, choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy oraz nowotworu komórek epitelium żołądka. Obecność pałeczek helicobacter pylori najczęściej wykrywa się w czasie gastroskopii. Większość osób, które są nosicielami bakterii nie ma objawów chorobowych. Natomiast groźne dla zdrowia są szczepy posiadające geny vacA (toksyna wakuolizująca) i cagA (kodujące onkoproteinę). Występują objawy zapalenia żołądka (wzdęcia brzucha z częstym odbijaniem, brak apetytu, nudności i uczucie sytości po niewielkiej porcji posiłku), a u części osób stan zapalny błony śluzowej prowadzi do zaników błony śluzowej i pojawia się choroba wrzodowa żołądka (pojawia się dodatkowo nadkwasota, zgaga, spadek masy ciała lub uczucie gorzkiego lub kwaśnego smaku w trakcie odbijania). Natomiast w badaniach hormonalnych można zaobserwować zwiększony poziom gastryny i zmniejszone stężenie somatostatyny we krwi.

Leczenie polega na eradykacji bakterii poprzez zastosowanie dwóch różnych antybiotyków (zazwyczaj jest to amoksycylina i metronidazol) oraz inhibitora pompy protonowej, który wspomaga aktywność i stabilność antybiotyków w żołądku. Rośliny lecznicze dostarczają surowców, których niektóre składniki aktywne wykazują właściwości antybakteryjne podobne antybiotyków. Ponadto niektóre z nich są odporne na kwaśne pH soku żołądkowego co zwiększa dzięki czemu stanowią skuteczną alternatywę leczenia.

Więcej informacji na temat zakażenia helicobacter pylori i metod leczenia patrz: Artykuły → Patogeneza infekcji Helicobacter pylori i wybrane metody leczenia

SUROWCE ZIELARSKIE

kwiat (ekstrakt suchy, nalewka) – Chaber wełnisty (Centaurea solstitialis), cebula świeża (nalewka, sok) – Czosnek pospolity(Allium sativum), kłącze (nalewka, ekstrakt suchy po odparowaniu metanolu) – Kurkuma (Ostryż długi -Curcuma longa), ziele (nalewka, ekstrakt suchy po odparowaniu metanolu) – Lebiodka majeranek (Origanum majorana), nasiona (nalewka, suchy ekstrakt po odparowaniu metanolu lub etanolu) – Muszkatołowiec korzenny (Myristica fragrans), ziele i strąki nasienne (nalewka, suchy ekstrakt po odparowaniu metanolu lub etanolu) – Niecierpek balsamina (Impatiens balsamina), owoc (sok) – Pomarańcza bergamota (Citrus bergamium), liść – (ekstrakt suchy po odparowaniu metanolu, nalewka) – Rozmaryn lekarski (Rosmarinus officinalis), kwiat (wyciągi wodne) – Rumianek pospolity (Matricaria recutita), liść (ekstrakt suchy po odparowaniu metanolu) – Smaczliwka wdzięczna (Persea Americana).

Szczegółowy opis działania niektórych surowców

• Sok z owoców Pomarańczy bergamoty – znany jest ze swoich właściwości prozdrowotnych (działanie na układ odpornościowy i sercowo-naczyniowy), głównie za zawartych w nim flawonoidów (m.in. neoerytocyny, neohesperydyny, naringiny). W badaniach naukowych wykazano także efekt antybakteryjny soku z bergamoty. MIC wobec H.pylori wyniósł 0,625-5 μg/ml a MIC50 = 2,5 μg/ml (wg. badań Filocamo i in.).³ Wykazano również efekt synergistyczny w obecności Metronidazolu i Amoksycyliny. Mechanizm działania: uszkodzenie błony komórkowej, zaburzenia metabolizmu, obniżenie wydajności procesu replikacji DNA, obniżenie syntezy ATP, zwiększenie stresu oksydacyjnego.⁴
• Niecierpek balsamina – aktywność wobec H. pylori wykazuje cała roślina: korzenie, łodyga, liście i nasiona obecne w strąkach. Najsilniejszą aktywność wobec Helicobacter pylori wykazuje ekstrakt ze strąków (ekstrahent: etanol, octan etylu, aceton). Mechanizm działania polega m.in. na produkcji reaktywnych form tlenu, które uszkadzają błonę komórkową patogenu. Wartości MIC wynoszą 1,25 – 2,5 μg/ml, a MBC: 1,25 – 5,0 μg/ml, w tym wobec szczepów antybiotykoopornych. Ponadto sam składnik etanolowego ekstraktu ze strąków nasiennych – 2-metoksy-1,4-naftochinon (MeONQ) wykazuje właściwości MIC w zakresie 0,156 – 0,625 μg/ml, a wartości MBC: 0,313-0,625 μg/ml. Jednocześnie w badaniu tym wartości MIC wobec badanych szczepów wyniosły 0,078 – 2,5 μg/ml.^2,4-6
• Smaczliwka wdzięczna czyli Awokado właściwe – właściwości antybakteryjne wobec Helicobacter pylori wykazuje ekstrakt metanolowy z liści. Wartości MIC: < 7,5 μg/ml. Aktywność biologiczna polega m.in. na hamowaniu aktywności urazy.^2,6-7

• Chaber wełnisty – właściwości antybakteryjne wobec Helicobacter pylori wykazuje frakcja chloroformowa z ekstraktu metanolowego z kwiatów (MIC: 1,95 μg/ml).^6,9,10
• Muszkatołowiec korzenny – aktywność antybakteryjną wykazują nasiona. Wartości MIC dla ekstraktu metanolowego z nasion wynoszą: 12,5-25 μg/ml, a ekstraktu etanolowego:15,6-62,5μg/ml (70% etanol). Wykazuje również właściwości ochronne na błonę śluzową żołądka.^7,8
• Rozmaryn lekarski – aktywność hamującą wzrost Helicobacter pylori wykazują liście. Wartości MIC dla ekstraktu metanolowego z liści wynoszą: 12,5 – 25 μg/ml. Wykazuje działanie gastro-ochronne, zapobiegające powstawaniu wrzodów i rozszerzające naczynia krwionośne.^7,8
• Połączone ekstrakty metanolowe z ziela Majeranku ogrodowego (Origanum Majorana) i korzeni kurkumy (Curcuma longa) w stosunku 1:1 wykazują MIC: 50 μg/ml. Mechanizm działania kurkumy opiera się głównie na hamowaniu adhezji patogenu do komórek żołądka (przez antygeny układu Lewisa) oraz na hamowaniu aktywacji szlaku NF-кB (kurkumina), co prowadzi do zmniejszenia ekspresji cytokin prozapalnych. Natomiast majeranek oprócz właściwości antybakteryjnych wspomaga ochronne działanie układu odpornościowego.^7,8
• Czosnek pospolity(Allium sativum) – wodno-etanolowy ekstrakt zmniejsza ogniskowy obrzęk i krwinkotoki w błonie śluzowej żołądka oraz obniża wagę żołądka przy kilkutygodniowym stosowaniu (1-4% w diecie). Wartość MIC dla wodnego ekstraktu wyniosła: 2000-5000 μg/ml. Olejek z czosnku wykazuje znacznie niższe wartości MIC w granicach: 8-32 μg/ml oraz MBC: 16-32 μg/ml co stanowi o wiele lepszą wartość niż suchego ekstraktu po odparowaniu wody. Największą aktywność anty-H. pylori wykazuje allicyna (MIC: 4-6 μg/ml), czterosiarczek diallilu (MIC: 3-6 μg/ml, MBC: 3-6 μg/ml) i alliksyna (omówiono w kolejnym podrozdziale), a średnią aktywność – disiarczek diallilu (MIC: 100-200 μg/ml). Aktywność biologiczna polega m.in. na powodowaniu lizy i autolizy komórki bakteryjnej.^2,7,8,11-12

LEKI ZIOŁOWE

• Napar z kwiatów chabru bławatka: 1 łyżkę kwiatów należy zalać szklanka wrzącej wody i zaparzać przez 15 minut pod przykryciem. Następnie całość należy odstawić na kolejne 15 minut i przecedzić. Napar należy pić 2-3 razy dziennie po pół szklanki między posiłkami. W podobny sposób na zakażenie helicobacter pylori można stosować kwiat chabru wełnistego.
• Sok z owoców pomarańczy bergamoty: świeżo wyciśnięty sok z owoców bergamoty należy spożywać 3 razy dziennie między posiłkami po 1/3 szklanki. Jednocześnie każdego dnia sok powinien być robiony na nowo. Można również stosować olejek z bergamoty dodając 2-3 krople w łyżce wody lub miodu do 3 razy dziennie między posiłkami. Według badań naukowych jest on skuteczny na zakażenie helicobacter pylori.
• Alkoholatura z ziela niecierpka balsaminy: 200 g świeżego ziela niecierpka (lub strąków nasiennych) należy zmielić w młynku elektrycznym lub rozetrzeć w moździerzu, a następnie zalać 500 ml ciepłego 40% alkoholu etylowego i pozostawić w ciemnym miejscu do maceracji na dwa tygodnie. Od czasu do czasu należy wstrząsnąć butelkę. Po zakończeniu maceracji wyciąg należy przefiltrować lub przecedzić na gęstym sitku. Należy stosować 1 łyżkę w wodzie lub mleku 3 razy dziennie między posiłkami na zakażenie helicobacter pylori.

MIESZANKI ZIOŁOWE

• Mieszanka na zakażenie Helicobacter pylori: należy zmieszać ze sobą po 25 g kwiatów chabru, kwitnącego ziela niecierpka balsaminy (lub strąków nasiennych) lub niecierpka pospolitego oraz po 15 g kwiatów rumianku i liści rozmarynu. Następnie trzeba rozdrobnić je w młynku elektrycznym (można użyć moździerza), po czym z 1 łyżki mieszanki sporządzić napar przez zalanie jej szklanką wrzącej wody i zapażanie pod przykryciem (najlepiej w termosie) przez 15 minut. Po tym czasie napar należy odstawić na kolejne 15 minut, a następnie przecedzić przez sitko. Napar ten pijemy 3 razy dziennie między posiłkami w zakażeniu Helicobacter pylori.
• Nalewka na zakażenie Helicobacter pylori: należy zmieszać ze sobą 125 g strąków nasiennych niecierpka balsaminy (lub ziela), 50 g kwiatów chabru oraz po 25 g kłączy kurkumy, gałki muszkatołowej i liści rozmarynu. Zioła powinny zostać zmielone w młynku elektrycznym lub rozdrobnione w moździerzu. Następnie zioła należy zalać 500-600 ml 60% etanolu (może być też 40%) i macerować w ciemnym miejscu przez 2-3 tygodnie od czasu do czasu mieszając. Po tym czasie nalewkę należy przefiltrować z ziół, po czym można ją pić po 1 łyżce w szklance z wodą lub mlekiem. UWAGA: należy pamiętać, że niektóre osoby mogą być uczulone na alkoholowe wyciągi z gałki muszkatołowej).

Na mojej stronie można również znaleźć przykładową mieszankę z ziołami na zakażenie helicobacter pylori, którą polecam na zapalenie żołądka. Można ją modyfikować dodając różne z wymienionych powyżej ziół.

LITERATURA

1. https://www.drogadonatury.pl/encyklopedia-ziol/
2. https://www.drogadonatury.pl/posty/patogeneza-infekcji-helicobacter-pylori-i-wybrane-metody-leczenia/
3. Filocamo, A.; Bisignano, C.; Ferlazzo, N.; Cirmi, S.; Mandalari, G.; Navarra, M. In Vitro Effect of Bergamot (Citrus bergamia) Juice against CagA-positive and -negative Clinical Isolates of Helicobacter pylori. BMC Complement. Altern. Med. 2015, 15, 256.
4. Paweł Krzyżek, Emil Paluch, Grażyna Gościniak. Synergistic Therapies as a Promising Option for the Treatment of Antibiotic-Resistant Helicobacter pylori. Department of Microbiology, Wroclaw Medical University, 50-368 Wroclaw, Poland. Antibiotics 2020, 9, 658.
5. Wang YC, Li WY, Wu DC, Wang JJ, Wu CH, Liao JJ, Lin CK. In Vitro Activity of 2-methoxy-1,4-naphthoquinone and Stigmasta-7,22-diene-3β-ol from Impatiens balsamina L. against Multiple Antibiotic-Resistant Helicobacter pylori. Evid Based Complement Alternat Med. 2011;2011:704721. doi: 10.1093/ecam/nep147. Epub 2011 Feb 14. PMID: 19773391; PMCID: PMC3137247.
6. Castillo-Juárez I, González V, Jaime-Aguilar H, Martínez G, Linares E, Bye R, Romero I. Anti-Helicobacter pylori activity of plants used in Mexican traditional medicine for gastrointestinal disorders. J Ethnopharmacol 2009; 122: 402-405.
7. Yuan-Chuen Wang. Medicinal plant activity on Helicobacter pylori related diseases. Yuan-Chuen Wang, Department of Food Science and Biotechnology, National Chung Hsing University, Taichung 402, Taiwan. World Journal of Gastroenterology 2014 August 14; 20(30): 10368-10382.
8. Doha Abou Baker. Plants against Helicobacter pylori to combat resistance: An ethnopharmacological review. Biotechnology Reports 26 (2020) e00470
9. https://www.medianauka.pl/chaber-welnisty
10. Yeşilada E, Gürbüz I, Shibata H. Screening of Turkish antiulcerogenic folk remedies for anti-Helicobacter pylori activity. J Ethnopharmacol 1999; 66: 289-293
11. Iimuro M, Shibata H, Kawamori T, Matsumoto T, Arakawa T, Sugimura T, Wakabayashi K. Suppressive effects of garlic extract on Helicobacter pylori-induced gastritis in Mongolian gerbils. Cancer Lett 2002; 187: 61-68
12. E.A. O’Gara, D.J. Hill, D.J. Maslin, Activities of garlic oil, garlic powder, and their diallyl constituents against Helicobacter pylori, Appl. Environ. Microbiol. 66 (5) (2000) 2269–2273