Droga do natury

Otyłość – to zaburzenie przemiany materii charakteryzujące się nadmierną ilością tkanki tłuszczowej zdeponowanej w ustroju. Gromadzi się ona głównie w tkance podskórnej, ale również tkance otaczającej narządy wewnętrzne. Wyróżniamy: nadwagę, która w której masa ciała jest większa od masy należnej o mniej niż 20% oraz otyłość, w której masa ciała jest większa o 20% i więcej od masy należnej. Uważa się, że za przyczyną większości form otyłości stoją zaburzenia funkcji jąder podwzgórzowych. W powstaniu i utrzymywaniu się otyłości odgrywają czynniki warunkujące osobniczą podatność na gromadzenie się tkanki tłuszczowej. Otyłość może być spowodowana również osłabieniem lub ustaniem ruchów perystaltycznych jelit (atonia jelit), osłabieniem metabolizmu z powodu np. niedoczynności tarczycy (patrz: Choroby Endokrynologiczne → Niedoczynność tarczycy i choroba Hashimoto). Chorobie często towarzyszą inne schorzenia takie jak: nadciśnienie tętnicze, cukrzyca typu 2, kamica żółciowa, zapalenie przełyku, miażdżyca, a w zaawansowanej postaci choroba wieńcowa serca.^2-3

Leczenie polega na rygorystycznym przestrzeganiu ograniczeń dietetycznych, uprawianiu gimnastyki i kinezyterapii oraz unikaniu nadmiernej ilości spożywanych pokarmów. Kategorycznie nie należy spożywać napojów gazowanych, ponieważ CO₂ oddziałuje z receptorami hormonu głodu – greliny. Ponadto, aby uniknąć uczucia głodu w trakcie odchudzania wskazane jest pozbycie się z pożywienia pokarmów bogatych w tłuszcze. Natomiast pozytywne działanie na nadmierny apetyt mają węglowodany złożone oraz białka (obniżają one poziom hormonu głodu – greliny). Równie ważny jest odpowiedni sen, ponieważ u osób śpiących zbyt krótko dochodzi do zaburzenia równowagi między poziomem leptyny (hormonu sytości) i greliny. ^2-4

Zioła mają bardzo duże znaczenie w leczeniu otyłości. Stosuje się surowce zielarskie poprawiające metabolizm, usuwające z organizmu toksyny (odtruwające), poprawiające ruchy perystaltyczne jelit i trawienie oraz zmniejszające uczucie głodu. Natomiast pomocnicze znaczenie mają zioła rozkurczowe, moczopędne, przestrajające i poprawiające krążenie krwi.^2-3

SUROWCE ZIELARSKIE

Surowce zawierające śluzy tworzą w przewodzie pokarmowym śluz, który pochłania wodę pęczniejąc przy tym i zwiększa objętość treści pokarmowej zmniejszając dzięki temu uczucie głodu. Zalecana jest przy ich spożywaniu suplementacja witaminami i związkami mineralnymi, ponieważ w pewnym stopniu śluzy zmniejszają ich wchłanianie w jelitach.

Zioła zmniejszające uczucie głodu: owoc – Babka jajowata (Plantago ovata), owoc Babka płesznik (Plantago psyllium), plecha – Galaretówka Amansa (Gelidium amansii),^* nasiona – Len zwyczajny (Linum usitatissimum), plecha – Morszczyn pęcherzykowaty (Fucus vesiculosus).

W otyłości, której przyczyną jest ustanie ruchów perystaltycznych i skłonność do zaparć: kora – Kruszyna pospolita (Frangula alnus), nasiona (odwar) – Gorczyca biała (Brassica Alba), nasiona (odwar) – Len zwyczajny (Linum usitatissimum), ziele – Owies zwyczajny (Avena sativa), kłącze – Perz właściwy (Agropyron repem), korzeń – Rzewień dłoniasty (Rheum palmatum), korzeń świeży – Rzodkiew czarna (Raphanus sativus), liść – Senes wąskolistny (Cassia angustifolia), liść i kwiat Ślaz dziki (Malva Sylvestris)

Więcej ziół, które wzmagają ruchy perystaltyczne i poprawiają trawienie patrz: Układ pokarmowy → Niestrawność ; Atonia jelit

Działanie usuwające szkodliwe produkty przemiany materii (działanie oczyszczające): liść (napar, sok z brzozy) – Brzoza biała (Betula alba), kora – Cynamonowiec chiński, nasiona – Jesion wyniosły (Fraxinus excelsior), znamiona – Kukurydza zwyczajna (Zea mays), ziele Krwawnik pospolity (Herba Millefolii), liść i korzeń – Mniszek lekarski (Taraxacum officinale), ziele – Ostrożeń warzywny (Cirsium oleraceum), ziele (napar) – Owies zwyczajny (Avena sativa), kłącze – Perz właściwy (Agropyron repem), ziele – Skrzyp polny (Equisetum arvense), liść i korzeń – Szczeć pospolita (Dispacus fullonum), korzeń – Wilżyna ciernista (Ononis spinosa)

Surowce zielarskie stosowane w celu polepszenia metabolizmu patrz: Choroby metaboliczne → Osłabienie metabolizmu
Surowce zielarskie na nadmiar cholesterolu i lipidów patrz: Choroby metaboliczne → Nadmiar cholesterolu i nadmiar lipidów

*plecha galaretówki jest źródłem agaru

Szczegółowy opis działania niektórych surowców

• Perz właściwy – oczyszcza organizm ze szkodliwych produktów przemiany materii, hamuje odkładanie się cholesterolu w naczyniach krwionośnych, nieznacznie obniża poziom triglicerydów i cholesterolu we krwi. Ponadto zwiększa częstotliwość wypróżnień w otyłości.
• Jesion wyniosły – redukuje nadciśnienie tętnicze, zwiększa wydalanie moczu i usuwanie szkodliwych produktów przemiany materii.
• Mniszek lekarski – działa oczyszczająco na wątrobę, moczopędnie usuwając przy tym nadmiar jonów sodu, potasu oraz związków azotowych. Ponadto pomaga w usuwaniu nadmiaru glukozy we krwi oraz chroni narządy wewnętrzne przed skutkami stresu oksydacyjnego.
• Kukurydza zwyczajna – obniża poziom glukozy we krwi, obniża ciśnienie krwi oraz działa moczopędnie.
• Szczeć pospolita – wykazuje właściwości antyoksydacyjne, zwiększa metabolizm lipidów i obniża zaburzenia gospodarki lipidowej.

Opis pozostałych surowców patrz: Encyklopedia ziół

LEKI ZIOŁOWE

• Odwar z kory kruszyny – pół łyżeczki rozdrobnionej kory kruszyny należy zalać 1 szklanką letniej wody i gotować na wolnym ogniu pod przykryciem przez 15 minut. Po tym czasie odwar należy odstawić i przecedzić. Pozostałą na sitku część surowca należy przepłukać przegotowaną wodą dolewając ją do odwaru w takiej ilości, aby szklanka była pełna. Przecedzony odwar należy pić od ¼ do ½ szklanki od 2 do 3 razy dziennie. Zastosowaniem jest otyłość spowodowana przewlekłą formą atonii jelit.
• Odwar z kwiatów ślazu – dwie łyżki kwiatów ślazu i jedną łyżkę liści prawoślazu na dwie szklanki wody gotujemy przez 3-5 minut. Po odcedzeniu odwar należy pić w dwóch porcjach na otyłość, w leczeniu zaparć atonicznych oraz w stanach zapalnych przełyku i żołądka. Zwłaszcza u osób starszych. Nie należy go stosować zbyt często, ponieważ śluzy zawarte w surowcu mogą wpływać niekorzystnie na przemiany metaboliczne organizmu.
• Macerat z nasion gorczycy – 1 łyżkę rozdrobnionych nasion należy zalać szklanką letniej wody na kilka godzin do spęcznienia, a następnie przecedzić. Stosuje się go wieczorem w problemach z trawieniem przy otyłości.
• Napar z ziela owsa – 1 łyżeczkę ziela owsa należy zalać szklanką wrzącej wody i pozostawić pod przykryciem przez 10 minut. Napar ten stosuje się 1-2 razy dziennie na otyłość – w celu poprawy metabolizmu i jako środka niwelującego zaparcia.

MIESZANKI ZIOŁOWE

• Zioła stosowane w otyłości – należy zmieszać ze sobą zmieszać po 20 g kory kruszyny, kwiatów rumianku, liści mięty pieprzowej, po 10 g korzeni kozłka lekarskiego, liści melisy i ziela dziurawca, Następnie należy wsypać dwie łyżki mieszanki do termosu i zalać 2,5 szklankami wrzącej wody, po czym pozostawić na 1,5 godziny i przecedzić. Napar ten należy pić 3 razy dziennie po 2/3 szklanki w odstępach między posiłkami w celu regulacji czynności układu pokarmowego, zwiększeniu wydalania moczu i zapobiegania zaparciom.
• Zioła oczyszczające organizm – należy zmieszać ze sobą po 50 g liści mięty pieprzowej, ziela skrzypu polnego i korzeni łopianu oraz po 25 g ziela rdestu ptasiego, znamion kukurydzy, kłącza perzu i kwiatów chabru (lub kwiatów mniszka lekarskiego). Następnie dwie łyżki mieszanki należy zalać 2,5 szklanki ciepłej wody i odstawić na 30 minut do napęcznienia, po czym całość ogrzać do zagotowania i odstawić na 15 minut. Po przecedzeniu pijemy ją po 2/3 szklanki 3 razy dziennie między posiłkami jako środek moczopędny, przeciwzapalny i oczyszczający organizm z toksyn przy otyłości
• Zioła regulujące przemianę materii – należy zmieszać ze sobą po 50 g kwiatów tarniny i kwiatów stokrotki oraz po 25 g naowocni fasoli, korzenia mniszka, ziela karczocha, ziela owsa, ziela skrzypu i liści mięty. Następnie 1,5 łyżki mieszanki należy zalać dwiema szklankami wody wrzącej w termosie, zamknąć go i odstawić na godzinę czasu. Po odcedzeniu napar ten należy pić w ciągu dnia po każdym posiłku w otyłości, której towarzyszą zaparcia atoniczne i osłabienie metabolizmu.

LITERATURA

1. https://www.drogadonatury.pl/encyklopedia-ziol/
2. Aleksander Ożarowski, Wacław Jaroniewski: Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie. Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1987.
3. Aleksander (red.) Ożarowski: Ziołolecznictwo. Poradnik dla lekarzy. Państwowy Zakład wydawnictw Lekarskich. Warszawa 1983. ISBN: 83-200-0640-6
4. Catherine Whitlock, Nicola Temple: Poznaj swoje hormony. Insignis Media, 2020. ISBN: 978-83-663-6057-0