Droga do natury

Osłabienie metabolizmu czyli ogółu reakcji biochemicznych i przemian energetycznych (anabolicznych i katabolicznych) zachodzących w żywym organizmie to stan obecny w przypadku wielu chorób metabolicznych. Występuje m.in. w otyłości, zaburzeniach lipidowych oraz jako skutek cukrzycy i niedoczynności tarczycy. Najczęściej występują zaburzenia metabolizmu lipidów i węglowodanów, a rzadziej białek. Do stosunkowo często występujących chorób metabolicznych należy również dna moczanowa, która spowodowana jest nadmiarem kwasu moczowego powstającego w wyniku metabolizmu puryn (adenina, guanina, hipoksantyna i ksantyna). Do osłabionego metabolizmu białek np. w przypadku fenyloketonurii (upośledzona przemiana fenyloalaniny do tyrozyny z powodu mutacji genetycznej) dochodzi rzadziej.

Zaburzenia metabolizmu występują także u osób śpiących mniej niż 7 godzin, ponieważ dochodzić wtedy może do zachwiania równowagi hormonalnej skutkującej podwyższeniem poziomu glukozy i wzrostem ciśnienia krwi. Stosowane są surowce zielarskie hamujące nadmiar glukozy we krwi (cukrzyca), lipidów (hiperlipidemia), przy osłabionej zdolności do wchłaniania substancji odżywczych jako jedna z przyczyn wychudzenia. Zostały one opisane w tym samym rozdziale, natomiast poniżej opisano zioła, które ogólnie wspomagają metabolizm.

SUROWCE ZIELARSKIE

Surowce zielarskie stosowane przy usuwaniu szkodliwych metabolitów (szczególnie u dzieci i młodzieży): owoc Bez czarny (Sambucus nigra), liść (napar) i sok z brzozy – Brzoza biała (Betula alba), kwiat – Jasnota biała (Lamium album, ang), ziele – Czosnek niedźwiedzi (allium ursinum), ziele – Fiołek trójbarwny (Herba Violae tricoloris), owoc – Jałowiec pospolity (Juniperus communis), kora i nasiona – Jesion wyniosły (Fraxinus excelsior), korzeń – Łopian większy ( Arctium lappa), korzeń – Mniszek lekarski (Taraxacum officinale), korzeń – Mydlnica lekarska (Saponaria Officinalis), niedojrzały owoc (odwar) – Orzech włoski (Juglans regia), ziele – Ostrożeń warzywny (Cirsium oleraceum), liść – Pokrzywa zwyczajna (Urtica doica),

Pozostałe surowce stosowane pryz usuwaniu szkodliwych metabolitów patrz → Otyłość.

Surowce zwiększające metabolizm: ziele – Czosnek niedźwiedzi (allium ursinum, ang. Ramson), cebula – Czosnek pospolity (Bulbus Allii sativi), kora – Jesion wyniosły (Fraxinus excelsior), owoc (odwar i przetwory) – Kalina koralowa (Viburnum Opulus), ziele – Karczoch zwyczajny (Cynara Scolymus), nasiona – Kozieradka pospolita (Trigonella foenum-graecum), liść – Mniszek lekarski (Taraxacum officinale), ziele – Ogórecznik lekarski (Borago offcinalis), owoc – Pieprzowiec roczny odmiana długoowocowa ostra (Capsicum annuum varietes longum), liść – Pokrzywa zwyczajna (Urtica doica), ziele – Rdest ptasi (Polygonum aviculare), owoc (odwar, nalewka) – Róża dzika (Rosa canina), ziele – Rzepik pospolity (Agrimonia eupatoria), ziele – Skrzyp polny (Equisetum arvense),

LEKI ZIOŁOWE

• Odwar z kwiatów i korzenia mniszka – 50 g korzeni i liści należy wsypać do garnka z 1 litrem wody i gotować przez 2 minuty. Następnie całość należy pozostawić na 10 minut pod przykryciem i przecedzić. Należy go pić po pół szklanki 3 razy dziennie na 30 minut przed posiłkiem przy złej przemianie materii, niestrawności, zaparciach, trudnościach z oddawaniem moczu, trądziku młodzieńczym. Ma on również zastosowanie w leczeniu chorób dróg moczowych, żółciowych i schorzeń wątroby
• Sok z brzozy – pozyskiwany jest z brzozy białej na wiosnę, jeszcze przed rozwinięciem się pączków. Nacięcia lub odwiert najlepiej jest zrobić pod dolnymi gałęziami. Należy go pić od pół do 1 szklanki, 2 razy na dzień przez okres 10 do 15 dni. Kurację można powtórzyć po 2 tygodniach. Ma on silne właściwości oczyszczające (usuwa zbędne produkty przemiany materii) oraz reguluje przemianę materii i trawienie. W przypadku osób, które nie mają większych schorzeń metabolicznych zaleca się go stosować zimą i wczesną wiosną.
• Nalewka z ziela karczocha – 100 g wysuszonego i rozdrobnionego ziela karczocha należy zalać 200 ml 40 % alkoholu etylowego i macerować przez okres 15 dni od czasu do czasu mieszając. Następnie płyn należy przecedzić przez, a pozostały surowiec wycisnąć, połączyć z płynem i nalewkę przesączączyć np. przez watę przelewając ją do ciemnej butelki, którą należy przechowywać w lodówce. Nalewkę z ziela karczocha należy pić po 20-30 kropli w kieliszku wody na godzinę przed każdym posiłkiem na osłabienie metabolizmu. Jednocześnie zwiększa ona apetyt i działa żółciopędnie. W celu polepszenia smaku można dodać 20 g liści mięty pieprzowej.

MIESZANKI ZIOŁOWE

• Mieszanka metaboliczna nr 1 – należy zmieszać ze sobą po 20 g liści brzozy, ziela dymnicy, liści pokrzywy, owoców róży, kory kruszyny, ziela skrzypu, ziela fiołka trójbarwnego, korzeni mniszka i ziela ogórecznika. Następnie 1 łyżkę ziół należy zalać 1,5 szklanki ciepłej wody i podgrzewać pod przykryciem do wrzenia, po czym odstawić na 15 min. Po przecedzeniu wyciąg ten należy pić 2 razy dziennie po 3/4 szklanki (rano i wieczorem) jako lek regulujący przemianę materii i ułatwiający przyswajanie składników pokarmowych. Podobnie jak w przypadku soku z brzozy zalecany zwłaszcza w okresie zimy i wczesną wiosną. Jest to zmodyfikowana wersja mieszanki metabolicznej prof. Aleksandra Ożarowskiego.²
• Mieszanka metaboliczna nr 2 – należy zmieszać ze sobą po 20 g ziela fiołka trójbarwnego, ziela skrzypu, kwiatów jasnoty białej i liści pokrzywy. Następnie 1 łyżkę ziół zalać szklanką wody i gotować pod przykryciem na wolnym ogniu przez 3 minuty. Następnie powstały płyn należy odstawić na 15 min i przecedzić. Odwar ten należy pić po 1/2 – 2/3 szklanki na osłabienie metabolizmu, również w wykwitach skórnych z powodu złej przemiany materii. Jest to przepis profesora Aleksandra Ożarowskiego.²
• Mieszanka metaboliczna nr 3 – należy zmieszać ze sobą po 20 g ziela rdestu ptasiego, ziela karczocha, liści mięty pieprzowej, owoców dzikiej róży, kory jesionu wyniosłego, korzenia mniszka, ziela owsa i ziela skrzypu. Następnie 1,5 łyżki mieszanki należy wsypać do termosu i zalać dwiema szklankami wrzącej wody, termos zamknąć i odstawić na godzinę czasu. Po odcedzeniu napar ten należy pić w ciągu dnia po każdym posiłku na osłabienie metabolizmu.

LITERATURA

1. https://www.drogadonatury.pl/encyklopedia-ziol/
2. Aleksander Ożarowski, Wacław Jaroniewski: Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie. Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1987.
3. Aleksander (red.) Ożarowski: Ziołolecznictwo. Poradnik dla lekarzy. Państwowy Zakład wydawnictw Lekarskich. Warszawa 1983. ISBN: 83-200-0640-6
4. Catherine Whitlock, Nicola Temple: Poznaj swoje hormony. Insignis Media, 2020. ISBN: 978-83-663-6057-0