Droga do natury

Nadczynność tarczycy (hipertyreoza) – stan w którym tarczyca produkuje zbyt małe ilości hormonów tarczycy. Przyczyną nadczynności tarczycy może być jej stan zapalny, łagodny guz lub choroba Gravesa-Basedowa. Nadczynność tarczycy objawia się spadkiem masy ciała, zwiększeniem częstotliwości wypróżnień, zwiększonym apetytu, przyspieszoną akcją serca oraz jego kołataniem. Ponadto pojawiać się może zwiększona potliwość ciała z nietolerancją gorąca i nadpobudliwość. W niektórych przypadkach pojawia się osłabienie i utrata włosów, obrzęk mięśni gałkoruchowych prowadzący do wytrzeszczu i przerost tkanek oczodołów. U kobiet pojawiać się mogą również nieregularne miesiączki.

Choroba Gravesa-Basedowa – jest chorobą autoimmunologiczną, w której przebiegu tarczyca jest stymulowana przez obecne autoprzeciwciała, co prowadzi do jej nadczynności z nadmierną produkcją hormonów. Ostatecznie objawy są zbliżone do nadczynności tarczycy, ale mogą być bardziej nasilone. Jest to dosyć powszechna postać nadczynności tarczycy. W chorobie występuje znaczny spadek masy ciała mimo zwiększonego apetytu, częste wypróżnienia, zwiększona potliwości ciała i nietolerancja wyższych temperatur. Ponadto osłabienie organizmu, nadpobudliwość oraz niemożność spoczynku.

Leczenie farmakologiczne nadczynności tarczycy polega na uzupełnianiu niedoborów tyroksyny w formie syntetycznej lewotyroksyny (L-tyroksyna), która po trafieniu do krwi zostaje przekształcona w trijodotyroninę (T3). Natomiast leki ziołowe stosowane są pomocniczo w leczeniu objawów: obniżaniu podwyższonego ciśnienia tętniczego, nadpobudliwości i obniżenia stanu zapalnego tarczycy. W kolejnym rozdziale wymieniono surowce zielarskie stosowane na nadczynność tarczycy oraz pomocne w chorobie Gravesa-Basedowa.

SUROWCE ZIELARSKIE

W nadczynności tarczycy: szyszkojagoda (napar, nalewka) – Jałowiec pospolity (Juniperus communis), korzeń (intrakt, nalewka, napar) – Kozłek lekarski (Valeriana officinalis), korzeń – Pięciornik biały (Potentilla alba), liść (napar, nalewka) – Szałwia lekarska (Salvia officinalis), korzeń – Tarczyca bajkalska (Scutellaria baicalensis)

W chorobie Gravesa-Basedowa: korzeń – Kozłek lekarski , nasiona (odwar, napar) – Kozieradka pospolita (Trigonella foenum graecum), korzeń – Lukrecja gładka (Glycyrrhiza glabra), korzeń – Lukrecja uralska (Glycyrrhiza uralensis), kłącze – Pochrzyn nippoński (Dioscorea Nipponica), , kłącze (ekstrakt standaryzowany na obecność diosgeniny, napar) – Pochrzyn włochaty (Dioscorea villosa), korzeń – Traganek błoniasty (Astragalus membranaceus)

Działanie niektórych surowców:

• Pięciornik biały – stosowany jest w wolu spowodowanym niedoborem jodu i selenu, zmniejsza objętość tarczycy i normalizuje jej funkcje. Powoduje obniżenie poziomu receptora hormonu tyreotropowego (TSH).⁴
• Tarczyca bajkalska – obniża tętno, wielkość pęcherzyków tarczycowych (wole tarczycy), obniża poziom hormonów T3 i T4 oraz trójglicerydów we krwi.⁵
• Traganek błoniasty – znacząco łagodzi objawy i reguluje funkcje immunologiczne pacjentów w chorobie Gravesa-Basedowa.⁶
• Pochrzyn nippoński i Pochrzyn włochaty – w kłączach tych roślin znajduje się diosgenina, która wg. badań naukowych powoduje zmniejszenie nadmiernej ilości komórek tarczycy w objawach wola tarczycy i w chorobie Gravesa-Basedowa (zwiększenie apoptozy).⁷

LEKI ZIOŁOWE

• Nalewka z liści szałwii – 25 g wysuszonych i rozdrobnionych liści szałwii należy zalać 130 ml alkoholu etylowego 70% i macerować 14 dni w ciemnym naczyniu, od czasu do czasu mieszając. Następnie nalewkę należy przecedzić, a liście wycisnąć i połączyć ekstrakty. Nalewkę należy pić po pół łyżeczki w ¼ szklanki wody w objawach nadczynności tarczycy takich jak: nadmierna potliwość i zbyt nadpobudliwość nerwowa. Nalewkę należy ją przechowywać w lodówce.
• Nalewka z kozłka lekarskiego – stosuje się od 30 do 60 kropli w kieliszku wody od 2 do 4 razy dziennie po jedzeniu w stanach nadmiernej czynności układu nerwowego

MIESZANKI ZIOŁOWE

• Zioła nasercowe – należy zmieszać ze sobą po 50 g ziela serdecznika i kwiatów głogu, po 25 g ziela pięciornika gęsiego, ziela nostrzyka i kwiatów lipy, a także po 20 g kwiatów arniki i kwiatów bzu czarnego. Następnie do termosu należy dodać 1-1,5 łyżki powyższej mieszanki i zalać dwiema szklankami wrzącej wody. Całość należy przykryć i odstawić na godzinę czasu, a następnie przecedzić. Napar ten należy pić po 1/3 do 1/2 szklanki dwa razy dziennie – rano i wieczorem po posiłkach w zaburzeniach funkcji serca przy nadczynności tarczycy. Ze względu na zawartość arniki mieszankę zaleca się stosować po wcześniejszej konsultacji z lekarzem.
• Mieszanka sedatywna (zioła uspokajające) – należy zmieszać ze sobą równe ilości korzenia kozłka, ziela serdecznika, liści mięty, liści szałwii oraz melisy (np. po 50 g). Najlepiej jest je rozdrobnić w moździerzu lub w młynku do kawy. Następnie półtora łyżki mieszanki wsypujemy do termosu i zalewamy 2 szklankami wrzącej wody. Termos należy zamknąć i pozostawić na godzinę czasu do zaparzenia. Pijemy po 2/3 szklanki naparu 2 razy dziennie po jedzeniu przy bezsenności i w stanach nadmiernego pobudzenia nerwowego.

LITERATURA

1. https://www.drogadonatury.pl/encyklopedia-ziol/
2. Aleksander Ożarowski, Wacław Jaroniewski: ROŚLINY LECZNICZE i ich praktyczne zastosowanie. Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1987.
3. Aleksander (red.) Ożarowski: Ziołolecznictwo. Poradnik dla lekarzy. Państwowy Zakład wydawnictw Lekarskich. Warszawa 1983. ISBN: 83-200-0640-6
4. Kiselëva IA, Tëplaia EV, Kaminskiĭ AV. [Application of herbal medicine alba in treatment of patients with the pathology of thyroid]. Lik Sprava. 2012 Dec;(8):116-9. Russian. PMID: 23786024. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23786024/
5. Kim M, Lee BC. Therapeutic Effect of Scutellaria baicalensis on L-Thyroxine-Induced Hyperthyroidism Rats. Evid Based Complement Alternat Med. 2019 Sep 15;2019:3239649. doi: 10.1155/2019/3239649. PMID: 31636683; PMCID: PMC6766260.
6. Wu J., Liu D.F., Chen Y. Effects of radix astragali on IL-1beta, TNF-alpha and antigen expression of peripheral blood mononuclear cells in patients with graves disease. Chinese Journal of Integrated Traditional and Western Medicine. 2011;31(11):1487–1490. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22303710/
7. Xin J, Cheng W, Yu Y, Chen J, Zhang X, Shao S. Diosgenin From Dioscorea Nipponica Rhizoma Against Graves’ Disease-On Network Pharmacology and Experimental Evaluation. Front Pharmacol. 2022 Jan 24;12:806829. doi: 10.3389/fphar.2021.806829. PMID: 35140607; PMCID: PMC8819592. https://doi.org/10.3389%2Ffphar.2021.806829