Papryka roczna (Capsicum annuum L.)
Papryka roczna, pieprzowiec roczny (Capsicum annuum) zwany również pieprzem tureckim – roślina roczna z rodziny Psiankowatych (Solanaceae), pochodząca z krajów tropikalnych i subtropikalnych środkowej i południowej Ameryki. Jej nazwa może być myląca, ponieważ w krajach tropikalnych papryka roczna występuje jako roślina wieloletnia. Z zza oceanu przeniesiono ją na inne kontynenty do celów uprawnych (do krajów o klimacie ciepłym i umiarkowanym). Stało się to po odkryciu kontynentu Amerykańskiego dokonanym przez Krzysztofa Kolumba, który jako pierwszy przywiózł ją do Europy. Papryka roczna posiada wysoką, ale słabo rozwiniętą łodygę. Natomiast liście są długoogonkowe, eliptyczne i wydłużone. Białe kwiaty można spotkać od czerwca do września. Owoc stanowi torebka.
Surowcem zielarskim jest dojrzały owoc ostrej długo-owocowej odmiany pieprzowca rocznego (Fructus Capsici annuum varietes longum)
SKŁADNIKI AKTYWNE
Owoce i częściowo również nasiona papryki zawierają alkaloid – kapsaicynę (do 2%). Owoce ponadto zawierają związki karotenowe, flawonoidy (glikozydy flawonowe), spore ilości witaminy C, witamina E oraz olejek lotny.
DZIAŁANIE
Papryka roczna wykazuje działanie wzmagające metabolizm, zmniejszające poziom cholesterolu całkowitego (w tym również LDL) i triglicerydów, przeciwcukrzycowe. Ponadto wykazuje działanie zwiększające ukrwienie, trawienne, antyoksydacyjne, antybakteryjne, przeciwgrzybicze, antywirusowe, antynowotworowe i stymulujące na układ odpornościowy.
WŁAŚCIWOŚCI LECZNICZE
Papryka roczna jest stosowana (wewnętrznie) przy zbyt słabym wydzielaniu soku żołądkowego i słabej pracy nerek. Kapsaicyna ze względu na miejscowe pobudzanie zakończeń termoreceptorów w skórze i zakończenia nerwów w żołądku i jelitach wykazuje działanie: drażniące na skórę, powodujące przekrwienie i wzmagające wydzielanie soku żołądkowego. Wspomaga trawienie, zwiększa ukrwienie narządów miednicy mniejszej stymuluje działanie układu odpornościowego, pobudza procesy naprawcze w organizmie.
W badaniach naukowych zarówno na zwierzętach jak i na ludziach wykazano, że ekstrakt wodny z papryki i kapsaicyna obniżają poziom triglicerydów, LDL i cholesterolu we krwi. Jednocześnie podwyższają poziom frakcji cholesterolu o dużej gęstości (HDL) i zwiększają wydalanie triglicerydów. Ma to znaczenie w leczeniu chorób metabolicznych związanych z nadmiernym poziomem cholesterolu i lipidów we krwi. Wykazano działanie przeciwcukrzycowe, które opiera się m.in. na hamowaniu hydrolizy polisacharydów do glukozy (α-amylaza i α-glukozydaza), a przez to również hamowaniu ilości glukozy we krwi, zwiększeniu podatności na insulinę (aktywacja receptora TRPV1) i jej wzrostu jej syntezy po posiłku (zwiększenie wydzielania inkretyny GLP-1).
Papryka roczna wykazuje działanie antynowotworowe w przypadku raka prostaty i raka żołądka – ze względu na wzrost liczby limfocytów T, działanie hamujące namnażanie się komórek nowotworowych, stymulację ich apoptozy, interakcję z receptorami androgennymi i oddziaływanie na macierz zewnątrzkomórkową. Jednakże dawkę preparatów z kapsaicyną należy dobrać indywidualnie wg. zaleceń lekarza.
Owoc pieprzowca zewnętrznie jest stosowany przeważnie w bólach mięśni i stawów przy gościu, w nerwobólach i do nacierań.
PRZECIWWSKAZANIA
Nadwrażliwość na kapsaicynę.
STOSOWANIE
W formie plastrów rozgrzewających, maści i emulsji zewnętrznie przy bólach reumatycznych, lumbago, nerwobólach i w stanach zapalnych stawów oraz wewnętrznie w postaci preparatów ziołowych.
- Tynktura z papryki – 20 g rozdrobnionego owocu ostrej papryki (powinna być świeża) wkładamy wraz z pestkami do słoika (czynność wykonujemy w rękawiczkach). Następnie do słoika nalewamy 200ml 40% etanolu i całość pozostawiamy na 10 dni do wytrawienia, po czym przecedzamy wlewając do butelki. Tynkturę zażywamy od 15 – 20 kropli 3 razy dziennie popijając sokiem z olejem lnianym (dla złagodzenia uczucia pieczenia). W terapii antynowotworowej należy się skontaktować ze specjalista w celu ustalenia odpowiedniej dawki.
LITERATURA
I. František Starý, Vaclav Jirasek, tłum. Aleksander Ostrowski: Rośliny lecznicze. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne. Warszawa 1982. ISBN: 83-09-00466-4
II. Władysław Walewski: Towaroznawstwo zielarskie. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich. Warszawa 1985. ISBN: 83-200-0968-5.
III. Lidia Wincek: Roślinne terapie antynowotworowe w praktyce terapeutycznej. Vital, Białystok 2017. ISBN: 978-83-65404-64-0
IV. Sanati S, Razavi BM, Hosseinzadeh H. A review of the effects of Capsicum annuum L. and its constituent, capsaicin, in metabolic syndrome. Iran J Basic Med Sci. 2018; 21(5):439-448. doi:10.22038/IJBMS.2018.25200.6238
V. Źródło obrazka: Franz Eugen Köhler, Köhler’s Medizinal-Pflanzen – List of Koehler Images, Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=255292