Orzech włoski (Juglans regia)
Orzech włoski (Juglans regia) – jest to wysokie drzewo z rodziny Orzechowatych (Juglandaceae), występujące w środkowej Azji i we wschodniej części krajów śródziemnomorskich. Uprawiany jest w Europie, w tym w Polsce, ze względu na zbiór owoców. Korona drzewa jest szeroko rozłożysta, liście złożone długości do 40 cm, owalno-wydłużone, nieparzystopierzaste, przy czym pojedynczy liść ma 10-15 cm długości. Kwiaty żeńskie zwisające zebrane w grupy, a męskie kotkowate. Owoc jest pestkowy i stanowi go orzech.
Surowcem zielarskim jest niedojrzały owoc (jądro orzecha) lub liść orzecha włoskiego (Folium Juglandis). Czasem stosuje się również korę.
SKŁADNIKI AKTYWNE
Liść orzecha włoskiego zawiera flawonoidy (glikozydy kemferolu i kwercetyny), glikozydy (Hydrojuglon i juglon), mezoinozyt, ok. 10% garbników (w tym elagotaniny), kwasy fenolowe, kwas elagowy, sporo witaminy C (ok. 370mg), 5-oksy-1,4-naftochinon (produkt odłączenia glukozy od juglonu, wykazuje podobieństwo do witaminy K), inozytol, karotenoidy i olejek lotny (zaw. germakren D).
Orzechy są źródłem cennego oleju, który zawiera wielonienasycone kwasy tłuszczowe (ok. 63 g / 100 g), jednonienasycone kwasy tłuszczowe (ok. 23 g / 100 g) oraz nasycone kwasy tłuszczowe (ok. 9 g / 100 g).
DZIAŁANIE
Orzech włoski wykazuje właściwości ściągające, antybakteryjne, przeciwkrwotoczne, przeczyszczające, nieznacznie hipoglikemiczne, odżywcze, rozpuszczające kamienie moczowe.
WŁAŚCIWOŚCI LECZNICZE
Owoce orzecha włoskiego wspomagają trawienie, podaje się je w biegunkach bakteryjnych, w nieżytach i krwawieniach jelitowych (zawierają sporą ilość garbników) i w zakażeniu glistą ludzką; są wysoce odżywcze – olej z nich zrobiony jest bogatym źródłem kwasów tłuszczowych, które m. in. wykazują działanie przeciwzapalne. Stosuje się je przy zaburzeniach pracy nerek, co objawia się bólami krzyża i zaburzeniami czynności układu moczowego. Ponadto, stosuje się go w celu poprawy pracy płuc i przy zaparciach u osób starszych.
Liść orzecha włoskiego stosowany jest natomiast wewnętrznie w nieżytach żołądka i jelit, przy nadmiernej fermentacji jelitowej. Ponadto stosuje się go przy biegunce (również u małych dzieci), wzdęciach i braku apetytu (zwiększa wydzielanie soków trawiennych). Również w leczeniu krwawień wewnętrznych z uszkodzonych naczyń włosowatych w przewodzie pokarmowym (dzięki zawartości kwasu elagowego i 5-oksy-1,4-naftochinonu), gdyż uszczelniają ich ścianki. Liść orzecha włoskiego pomaga w neutralizacji i usuwaniu z organizmu szkodliwych produktów przemiany materii. Jednocześnie wspiera on usuwanie patogenów z powiększonych węzłów chłonnych. Według badań naukowych preparaty z liści i z zielonej naowocni orzecha pomagają też w leczeniu nowotworów (działają cytotoksycznie i antyproliferacyjnie). Ponadto, otrzymywany z liście orzecha olejek eteryczny działa antyseptycznie i przeciwgrzybicznie.
Zewnętrznie surowiec stosujemy do przemywania oczu (w zapaleniu spojówek), ran i do płukania jamy ustnej i gardła (w zapaleniu jamy ustnej, dziąseł, gardła i migdałów) oraz w chorobach skóry (na wypryski, przy różnych odmianach trądziku, w ropnym zapaleniu skóry, przy świerzbie, nadmiernej potliwości i na upławy) zwłaszcza w połączeniu z kwiatem krwawnika, kwiatem bławatka, zielem świetlika i koszyczkiem rumianku.
PRZECIWWSKAZANIA
Nie zaleca się stosowania preparatów z orzecha włoskiego w gorączce.
STOSOWANIE
Liść, korę i gałązki stosuje się w postaci odwarów.
- Odwar z liści (Decoctum folium juglandis) – ½-1 łyżki liści na 1 szklankę wody należy gotować przez 3 minuty, a następnie przecedzić. Pić go należy po ¼-1/3 szklanki, 2-3 razy dziennie i lub też stosować go można zewnętrznie w postaci płukanek, przemywań, okładów i irygacji.
- Odwar z kory lub gałązek – Należy w młynku do kawy rozdrobnić korę lub pocięte gałązki, a następnie 3 łyżki surowca zalewamy 500 ml wody i gotujemy przez 20 minut. Następnie uzupełniamy odparowaną ilość wody i odstawiamy do naciągnięcia na pół godziny. Po przecedzeniu odwar pijemy po 100 ml 3 razy dziennie, a zewnętrznie można go stosować na krwawiące i ropiejące zmiany nowotworowe oraz do płukania jamy ustnej i gardła (w stanach zapalnych) lub w formie lewatyw i nasiadówek w stanach zapalnych narządów rozrodczych i końcowego odcinka układu pokarmowego.
- Tynktura orzechowa – jedną część niedojrzałej naowocni zalewamy 5 częściami 40% etanolu i odstawiamy na 2 tygodnie. Po odcedzeniu pijemy tynkturę 3 razy dziennie po 1 łyżeczce.
- Sok z liści lub naowocni – świeże liście lub niedojrzałe orzechy należy zmielić na papkę i dodać przegotowaną schłodzoną wodę (100 ml papki na 50 ml wody). Całość mieszamy i odstawiamy do maceracji na kilka godzin, po czym całość należy przecedzić. Płyn pijemy po 1 łyżce 3 razy dziennie. Do mieszanki możemy dodać fitoterapeutyki o działaniu antynowotworowym (np. imbir lub goździki). Należy pamiętać, że miksturę możemy przechowywać wlodówce nie dłużej niż przez tydzień.
LITERATURA
I. Lidia Wincek: Roślinne terapie antynowotworowe w praktyce terapeutycznej. Vital, Białystok 2017. ISBN: 978-83-65404-64-0
II. Władysław Walewski: Towaroznawstwo zielarskie. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich. Warszawa 1985. ISBN: 83-200-0968-5.
III. Penelope Ody, tłum. Małgorzata Garbarczyk: Uzdrawiająca moc ziół. MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2008. ISBN: 978-83-7073-644-6
IV. Aleksander (red.) Ożarowski: Ziołolecznictwo. Poradnik dla lekarzy. Państwowy Zakład wydawnictw Lekarskich. Warszawa 1983. ISBN: 83-200-0640-6
V. Źródło ryciny: Sten Porse – Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=110294