Lipa drobnolistna (Tilia cordata)
Lipa drobnolistna (Tilia cordata) to drzewo z rodziny Lipowatych (Tiliaceae), występujące na terenie całej Europy (od Hiszpanii po Ural i od Wysp Brytyjskich i Skandynawii po Morze Śródziemne) i w Ameryce Północnej, gdzie jest uprawiana. W Polsce spotkać ją można w lasach liściastych i mieszanych iglasto-liściastych, na słonecznych zboczach, skałach, a także w zaroślach i nad rzekami od nizin po pogórze. Lipa drobnolistna przeważa w północnej i środkowej części kraju, natomiast Lipa wielkolistna występuje częściej na południu kraju.
Korona drzewa jest gęsta i zaokrąglona. Natomiast jej ogonkowe liście są sercowatego kształtu, zaostrzone na szczycie, a od spodu jaśniejsze, przy czym w kątach nerwów można napotkać pęczki rudawych włosków. Na przełomie czerwca i lipca pojawiają się jasnożółte kwiaty. W baldachokształtnym kwiatostanie występuje od 5 do 16 kwiatów, które osadzone są na długiej szypułce, posiadającej wąską i wydłużoną podsadkę. Ponadto, lipa drobnolistna jest rośliną długowieczną (może żyć ponad 1000 lat, wtedy obwód jej pnia może przekraczać nawet 15 metrów).
Surowcem zielarskim jest kwiatostan lipy (Inflorescentia Tiliae), pozyskiwany z drzew dziko rosnących. Lipa szerokolistna, inaczej wielkolistna (Tilia platyphyllos) dostarcza surowca o równej wartości leczniczej i dlatego można ją stosować zamiennie.
SKŁADNIKI AKTYWNE
Lipa drobnolistna zawiera 0,02% olejku eterycznego, w którego skład wchodzi farnezol, geraniol i eugenol. Ponadto zawiera śluzy, garbniki, kwasy organiczne, fitosterol, triterpeny i flawonoidy (pochodne kwercetyny, kemferolu i akacetyny oraz niewielkie ilości hesperydyny).
DZIAŁANIE
Lipa drobnolistna wykazuje działanie przeciwskurczowe, przeciwgorączkowe, osłaniające, napotne, wykrztuśne, moczopędne, uspokajające i przeciwzakrzepowe. Ponadto pobudza odporność i wspomaga trawienie.
WŁAŚCIWOŚCI LECZNICZE
Picie herbaty z kwiatów lipy łagodzi stany napięcia nerwowego, niweluje objawy migreny, histerii i łagodzi bóle głowy. Ponadto pobudza trawienie, nieznacznie zmniejsza napięcie mięśni gładkich, poprawia przepływ żółci do dwunastnicy, wzmacnia żołądek (zwiększa wydzielanie soku żołądkowego) i obniża ciśnienie krwi, jednocześnie wzmacniając serce. Surowiec jest używany do produkcji popularnej we Francji herbaty ziołowej stosowanej w celu złagodzenia napięcia nerwowego i do poprawy trawienia.
Według badań naukowych kwiat lipy hamuje proces powstawania płytki miażdżycowej w tętnicach. Dodatkowo, jest pomocny w biegunkach, kolkach u dzieci i do powstrzymania krwawienia z nosa. Ponadto, ze względu na działanie napotne stosowana jest do obniżenia temperatury ciała w gorączce, w celu leczenia objawów przeziębiania, przy kaszlu, zaflegmieniu dróg oddechowych, zapaleniu oskrzeli, w schorzeniach dróg moczowych jako środek moczopędny, a zawarta w niej hesperydyna wzmaga aktywność witaminy C w organizmie. Działanie napotne kwiatostanu lipy polega przede wszystkim na zwiększeniu wrażliwości gruczołów potowych na bodźce przesyłane przez nerwy współczulne.
Zewnętrznie używa się jej do płukania jamy ustnej i gardła w stanach zapalnych.
Kwiatostan lipy wchodzi w skład mieszanki Pyrosan i Degrosan.
PRZECIWWSKAZANIA
Nie stwierdzono.
STOSOWANIE
W postaci naparu, w mieszankach z innymi ziołami (np. Pyrosan), jako dodatek do kąpieli lub zewnętrznie w formie płukanek.
- Napar – 1,5 łyżki kwiatów na 2 szklanki gorącej wody, należy zaparzyć pod przykryciem. Następnie po przecedzeniu pijemy po ½ szklanki naparu 3 razy dziennie, jako środka napotnego. Można go również łączyć z kwiatem słonecznika, kwiatem bzu czarnego, kwiatem wrzosu i syropem malinowym.
- Mieszanka przy złej pigmentacji skóry – należy zmieszać ze sobą równe ilości kwiatostanu lipy, ziela szałwii, ziela krwawnika, kłączy pięciornika i sporządzić napar z 1 łyżki mieszanki. Napar pijemy 3 razy dziennie przy nieprawidłowej pigmentacji skóry, na piegi i plamy wątrobowe (hiperpigmentacja).
LITERATURA
I. František Starý, Vaclav Jirasek, tłum. Aleksander Ostrowski: Rośliny lecznicze. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne. Warszawa 1982. ISBN: 83-09-00466-4
II. Władysław Walewski: Towaroznawstwo zielarskie. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich. Warszawa 1985. ISBN: 83-200-0968-5.
III. Penelope Ody, tłum. Małgorzata Garbarczyk: Uzdrawiająca moc ziół. MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2008. ISBN: 978-83-7073-644-6
IV. Aleksander (red.) Ożarowski: Ziołolecznictwo. Poradnik dla lekarzy. Państwowy Zakład wydawnictw Lekarskich. Warszawa 1983. ISBN: 83-200-0640-6
V. Dietmar Aichele, Marianne Golte-Bechtle, tłum. Helena Terpińska-Ostrowska: Jaki to kwiat?. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne. Warszawa 1984. ISBN 83-09-00687-X
VI. Jadwiga Górnicka: Apteka Natury. Warszawa, AWM. ISBN: 83-85904-71-9
VII. Źródło ryciny: drogadonatury.pl