Lebiodka pospolita, Oregano (Origanum vulgare)
Lebiodka pospolita, Oregano (Origanum vulgare) to bylina z rodziny Wargowych (Lamiaceae), występująca na terenie prawie całej Europy, a w Azji od Półwyspu Arabskiego do Azji Południowo-Zachodniej przez Himalaje włącznie. Rośnie na słonecznych zboczach, suchych łąkach, polanach leśnych, przydrożach, suchych wzgórzach, w zaroślach i widnych lasach od nizin po piętro górskie. Ponadto, lebiodka pospolita wytwarza kłącza i rozłogi. Natomiast, jej cztero-kanciasta łodyga jest licznie ulistniona i owłosiona. Posiada jajowate, zaostrzone, krótkoogonkowe nakrzyżległe liście. Natomiast, od lipca do września można spotkać drobne, jasnoczerwone lub purpurowe kwiaty zebrane w nibykłosy (baldachogrona zebrane w wiechę). Kielich kwiatowy jest biało owłosiony.
Surowcem zielarskim jest ziele lebiodki (Herba Origani) – zbiera się kwitnące i ulistnione wierzchołki rośliny.
SKŁADNIKI AKTYWNE
W skład ziela lebiodki wchodzą garbniki (ok. 4%), gorycze i ok. 0,5% olejku eterycznego (zawiera ok. 50% tymolu, karwakrol oraz monoterpenoidy, dipenten, alkohole i estry), a także fitosterol i żywice. Ponadto, lebiodka pospolita zawiera flawonoidy (glikozydy luteoliny, apigeniny i diosmetyny) i sole mineralne.
DZIAŁANIE
Pobudzające apetyt, poprawiające trawienie, żółciopędne, moczopędne, przeciwskurczowe, a także odkażające, wykrztuśne, przeciwzapalne i antyseptyczne.
WŁAŚCIWOŚCI LECZNICZE
Oregano stosowane jest w zaburzeniach jelitowych (działanie wiatropędne), skurczach jelit i dróg żółciowych, przy braku apetytu, a także przy niedoczynności wątroby. Ponadto, zwiększa wydzielanie soku żołądkowego (gorycze), żółci, poprawia funkcjonowanie gruczołów potowych. Zwiększa wydalanie moczu (flawonoidy), usuwa szkodliwe metabolity, co ma znaczenie w leczeniu skazy moczanowej i choroby gośćcowej. Natomiast, dzięki właściwościom odkażającym (garbniki i fenole) i przeciwskurczowym stosowane jest w nieżytach dróg oddechowych, przy uporczywym kaszlu, zapaleniu gardła i oskrzeli oraz w dychawicy oskrzelowej (zwiększa wydzielanie śluzu). Ponadto, znajduje zastosowanie w łagodzeniu bólów menstruacyjnych oraz jako źródło przeciwutleniaczy.
Zewnętrznie ziela lebiodki używa się do płukania jamy ustnej przy infekcjach gardła.
Jest składnikiem mieszanki wykrztuśnej zawierającej liść podbiału, owoc kopru, ziele miodunki, korzeń prawoślazu, kwiat pierwiosnka i korzeń lukrecji, a także mieszanki wiatropędnej.
PRZECIWWSKAZANIA
Nie stwierdzono przy prawidłowym stosowaniu.
STOSOWANIE
Lebiodka pospolita stosowana jest wewnętrznie w postaci naparu. Natomiast, zewnętrznie w formie kąpieli, inhalacji lub płukanek.
- Napar (Infusum Herba Origani) – przygotowuje się poprzez zaparzenie 1 łyżki ziela w 1-1,5 szklanki gorącej wody. Następnie po naciągnięciu można odcedzić go za pomocą sitka. Napar pijemy 2-3 razy dziennie po ¼-1/2 szklanki, pół godziny przed posiłkiem (działanie stymulujące trawienie, wiatropędne i przeciwskurczowe)
LITERATURA
I. František Starý, Vaclav Jirasek, tłum. Aleksander Ostrowski: Rośliny lecznicze. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne. Warszawa 1982. ISBN: 83-09-00466-4.
II. Władysław Walewski: Towaroznawstwo zielarskie. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich. Warszawa 1985. ISBN: 83-200-0968-5.
III. Aleksander (red.) Ożarowski: Ziołolecznictwo. Poradnik dla lekarzy. Państwowy Zakład wydawnictw Lekarskich. Warszawa 1983. ISBN: 83-200-0640-6
IV. Dietmar Aichele, Marianne Golte-Bechtle, tłum. Helena Terpińska-Ostrowska: Jaki to kwiat?. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne. Warszawa 1984. ISBN 83-09-00687-X.
V. Źródło ryciny: Droga do natury.