Eukaliptus gałkowy (Eucalyptus globulus)
Eukaliptus gałkowy (Eucalyptus globulus) – wysokie drzewo (do 100 m) z rodziny Mirtowatych (Myrtaceae). Jako gatunek rodzimy występuje w Australii i na sąsiednich wyspach. Do Europy zaczęto sprowadzać go od XIX w. Ponadto, jego długie, lancetowate i wąskie liście, ułożone są skrętolegle i nie zmieniają swojej zielonej barwy. Wytwarza białe kwiaty (czasem żółte, czerwone lub różowe), a okres kwitnienia eukaliptusa przypada na lipiec-sierpień.
Surowcem zielarskim jest liść eukaliptusa (eucalypti folium) i olejek eteryczny, który otrzymywany jest przez destylację z parą wodną świeżych liści lub ulistnionych gałązek Eukaliptusa i rektyfikację. Olejek eukaliptusowy jest bezbarwną lub żółtawą cieczą o orzeźwiającym zapachu i chłodzącym smaku. Z olejku można wykrystalizować eukaliptol (cyneol) przez pozostawienie go w temperaturze 1oC.
SKŁADNIKI AKTYWNE
Olejek certyfikowany zawiera nie mniej niż 70% cyneolu (eukaliptolu).
DZIAŁANIE
Eukaliptus gałkowy wykazuje działanie antyseptyczne, przeciwzapalne, wykrztuśne, przeciwwirusowe, przeciwgrzybicze, przeciwskurczowe, pobudzające, obniżające temperaturę ciała, hipoglikemiczne.
WŁAŚCIWOŚCI LECZNICZE
Eukaliptus gałkowy jest ceniony ze względu na właściwości antyseptyczne i z tego względu stosowany jest w różnych infekcjach. Olejku eukaliptusowego używa się aromaterapii – służy do udrożniania dróg oddechowych (m. in. w zapaleniu oskrzeli). W rozcieńczeniu (np. w maściach) stosowany jest do smarowania klatki piersiowej przy przeziębieniu lub jako środek pomocniczy do masażu bolących i naciągniętych mięśni i stawów. Eukaliptus gałkowy znajduje zastosowanie między innymi w leczeniu objawów astmy, nieżytu nosa, leczy objawy ospy wietrznej. Czasem do inhalacji lub przemywania twarzy używa się również naparów ze świeżych liści. Ponadto, olejek eukaliptusowy działa odstraszająco na roztocza (w tym na kleszcze). Natomiast, w wielu badaniach naukowych stwierdzono jego działanie antybakteryjne m.in. wobec patogenów wywołujących choroby górnych i dolnych dróg oddechowych. Są również doniesienia o jego działaniu antywirusowemu (np. wobec wirusa świnki i wobec wirusów opryszczki HSV-1, HSV-2).
PRZECIWWSKAZANIA
U niektórych osób pojawić się może reakcja alergiczna – zarówno przy stosowaniu zewnętrznym jak i wewnętrznym. Przy stosowaniu doustnym u alergików może dojść do wstrząsu anafilaktycznego (ból brzucha, nierówny oddech, wysypka skóry, obniżenie ciśnienia). Nie należy stosować preparatów z eukaliptusem w przypadku objawów porfirii ostrej przerywanej oraz w okresie trwania ciąży i laktacji.
STOSOWANIE
Wewnętrzne stosuje się 2-5 kropel olejku eukaliptusowego na 1 łyżkę miodu. Można również stosować napar z liści eukaliptusa.
W mieszankach z innymi ziołami stosuje się go w formie preparatu o nazwie Gargarisma prophylacticum – do płukania jamy ustnej. Natomiast, innymi formami stosowania są inhalacje i maści oraz rozcieńczony olejek.
LITERATURA
I. Władysław Walewski: Towaroznawstwo zielarskie. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich. Warszawa 1985. ISBN: 83-200-0968-5.
II. Penelope Ody, tłum. Małgorzata Garbarczyk: Uzdrawiająca moc ziół. MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2008. ISBN: 978-83-7073-644-6
III. https://www.rxlist.com/consumer_eucalyptus/drugs-condition.htm
IV. Cermelli C, Fabio A, Fabio G, Quaglio P. Effect of eucalyptus essential oil on respiratory bacteria and viruses. Curr Microbiol. 2008 Jan;56(1):89-92. doi: 10.1007/s00284-007-9045-0. Epub 2007 Oct 31. PMID: 17972131.
V. Źródło fotografii: CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=128452