Dąb bezszypułkowy (Quercus petraea)
Dąb bezszypułkowy (Quercus petraea (Mattuschka) syn. Quercus sessilis) – drzewo liściaste należące do rodziny Bukowatych (Fagaceae) o wysokości do ok. 40m. Występuje naturalnie w Europie centralnej i zachodniej, spotykany również części północnej i południowej Europy oraz w Azji Mniejszej. Natomiast, w Polsce, występuje rzadziej od Dębu szypułkowego, preferując piaszczysto-gliniaste i lekko kwaśne gleby. Cechą morfologiczną odróżniającą go od Dębu szypułkowego jest krótka szypułka, obecność długiego (do 2,5 cm) ogonka liściowego i jego klinowata nasada (w przeciwieństwie do uszkowatej u dębu szypułkowego). Ponadto, ma on jaśniejszy spód blaszki liściowej i rozwija się dwa tygodnie później niż Quercus robur, tj. na przełomie kwietnia i maja. Tworzy on wtedy zielonkawe, zwisające kotki (kwiaty męskie) i 10 mm siedzące na szypułkach kwiaty żeńskie, które są również zielonkawe. Warto również wiedzieć, że zaczyna on owocować dopiero w wieku 40-50 lat.
Surowcem jest kora dębu bezszypułkowego – surowiec ma właściwości lecznicze równoznaczne z korą dębu szypułkowego. Natomiast, orzech – żołądź stanowi surowiec dietetyczny.
SKŁADNIKI AKTYWNE
Kora dębu bezszypułkoiwego zawiera nie mniej niż 9% garbników (przeciętnie 12-14%) – pochodne pirogalolu i pirokatechiny.
DZIAŁANIE
Ściągające, przeciwzapalne, antybakteryjne i przeciwbiegunkowe,
DĄB BEZSZYPUŁKOWY – WŁAŚCIWOŚCI LECZNICZE
Wewnętrznie stosuje się odwar w przypadku nieżytu żołądka i jelit, biegunki. Natomiast żołędzi używano kiedyś w przypadku biegunki i zatruć. Obecnie mąka z żołędzi, która jest bogatym źródłem minerałów, witamin z grupy B i nienasyconych kwasów tłuszczowych, znalazła zastosowanie do produkcji zdrowej żywności stosowanej u osób przemęczonych.
Zewnętrznie można używać wyciągów i odwarów w formie okładów i kąpieli na odmrożenia, przy silnym poceniu się rak i nóg oraz na wysypkę. Ponadto, odwary stosowane są do płukania jamy ustnej w chorobach gardła i zapaleniu dziąseł, a łącznie z kwiatami rumianki stosuje się go w formie irygacji na hemoroidy.
DĄB BEZSZYPUŁKOWY – PRZECIWWSKAZANIA
Nie należy stosować większych dawek ze względu na ryzyko wywołania gwałtownych wymiotów. Tanina zawarta w galasach w większych dawkach może powodować uszkodzenia wątroby, dlatego przeciwwskazaniem do stosowania są tu schorzenia wątroby.
DĄB BEZSZYPUŁKOWY – STOSOWANIE
W postaci odwarów, płukanek, obmywań, irygacji, kąpieli. Najczęściej stosuje się ją w mieszance z kłączem pięciornika kurzego ziela (działanie ściągające), koszyczkiem rumianku, kwiatem krwawnika, korzeniem żywokostu (działanie przeciwzapalne), zielem tymianku, macierzanki, liściem mięty pieprzowej, kwiatem nagietka lub zielem dziurawca (działanie antybakteryjne).
Odwar – 1 łyżkę kory należy gotować w szklance wody przez 5 minut. Do stosowania w celu irygacji i lewatyw, należy rozcieńczyć go 1:1 wodą.
Do kąpieli – 3 – 4 łyżki kory dębu należy gotować przez 5 – 7 minut w 2 l wody, wlać do połowy wanny wody. Kąpieli powinna trwać co najmniej 10 minut.
LITERATURA
I. Władysław Walewski: Towaroznawstwo zielarskie. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich. Warszawa 1985. ISBN: 83-200-0968-5.
II. Aleksander (red.) Ożarowski: Ziołolecznictwo. Poradnik dla lekarzy. Państwowy Zakład wydawnictw Lekarskich. Warszawa 1983. ISBN: 83-200-0640-6
III. https://atlas.roslin.pl/plant/7712
IV. http://dendrologiasobolewski.pl/gatunki-rodzime/deby-rodzimego-pochodzenia/
V. Źródło obrazka: By Sten, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=4683121