Chryzantema wielkokwiatowa (Chrysanthemum morifolium)
Chryzantema wielkokwiatowa (złocień, dendrantema, Chrysanthemum morifolium, syn. Dendranthema grandiflorum) – jest wieloletnią rośliną należącą do rodziny astrowatych. W Chinach nazywana jest Ju Hua. Natomiast jako roślina macierzysta, występuje w Azji skąd została rozprzestrzeniona na inne kontynenty. Ze względu na zastosowanie tej chryzantemy występuje wiele jej odmian o kwiatach różnej barwy i odporności na mróz. Zazwyczaj dorasta do 60-80 cm wysokości. Natomiast posiada pierzasto powcinane, szeroko lub wąsko jajowate liście, a jej koszyczki kwiatowe są zebrane w baldachy lub pojedynczo osadzone (średnica kwiatów – ponad 10 cm.
Surowcem zielarskim są kwiaty i ziele.
SKŁADNIKI AKTYWNE
Chryzantema wielkokwiatowa zawiera 0,1% olejku eterycznego, którego dominującymi składnikami są monoterpeny (alfa-pinen, kamfen, sabinen, myrcen, terpinen, tujen, estragol, p-cymen, alfa-terpinolen, eukaliptol), seskwiterpeny (beta-elemen, beta-kariofilen, copaen, humulen, (E)-β-farnezen, α-kurkumen, β-ylangen) alkohole (werbenol, terpinol, terpineol, karweol, eugenol), poza tym zawiera ketony, kwasy organiczne, estry (octan chryzantenylu, octan bornylu) oraz aldehydy i etery.
DZIAŁANIE
Antybakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwwirusowe, przeciwzapalne, obniżające ciśnienie krwi, rozszerzające obwodowe naczynia krwionośne. Chryzantema wielkokwiatowa wykazuje również działanie antynowotworowe i neuroprotekcyjne.
WŁAŚCIWOŚCI LECZNICZE
Usuwa toksyny, oczyszcza wątrobę i usuwa wolne rodniki. W wyniku działania rozszerzającego obwodowe naczynia krwionośne, obniża ciśnienie krwi co ma znaczenie np. w zbyt częstym oddawaniu moczu (obniża wydalanie moczu). Stosowana jest w chorobach oczu (usuwa zaczerwienienie oczu). Ponadto, stosuje się ją w stanach gorączkowych i przeziębieniach, a także w leczeniu gruźlicy (ze względu na obecność octanu chryzantenylu). W rezultacie badań, wykazano ochronny efekt etanolowego ekstraktu z ziela w indukowanym lipopolisacharydem uszkodzeniu płuc, poprzez przywrócenie równowagi czynników prozapalnych i przeciwzapalnych. Natomiast, ze względu na zawartość terpenoidów, liście chryzantemy wykazują właściwości przeciwgrzybicze wobec patogennych grzybów ( Fusarium oxysporum, Magnaporthe oryzae i Verticillium dahliae). Ponadto, badacze odkryli właściwości neutralizujące lotne związki siarki (w halitozie) przez związki zawarte w odmianie chryzantemy nazywanej fanfare.
PRZECIWWSKAZANIA
Niektóre osoby mogą być uczulone na składniki Chryzantemy wielkokwiatowej.
STOSOWANIE
Wewnętrznie w postaci naparu z kwiatów lub liści, natomiast zewnętrznie w formie okładów z przecedzonego naparu.
LITERATURA
I. http://www.filmclub-pfaffenwinkel.de/2017/11/23/zlocien-ogrodowy-chryzantema-chrysanthemum-morifolium-cz-1/
II. Kyung-Mi Chang and Gun-Hee Kim: Volatile Aroma Constituents of Gukhwa (Chrysanthemum morifolium R.), Food Sci. Biotechnol. 22(3): 659-663 (2013)
III. Penelope Ody, tłum. Małgorzata Garbarczyk: Uzdrawiająca moc ziół. MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2008. ISBN: 978-83-7073-644-6
IV. Huanhuan Xue, Yifan Jiang, Hongwei Zhao, Tobias G. Köllner, Sumei Chen, Fadi Chen, Feng Chen. Characterization of Composition and Antifungal Properties of Leaf Secondary Metabolites from Thirteen Cultivars of Chrysanthemum morifolium Ramat. Molecules 2019, 24(23), 4202; https://doi.org/10.3390/molecules24234202
V. Gang Liu, Qingxiu Zheng, Kunlei Pan, Xiaoxiao Xu. Protective effect of Chrysanthemum morifolium Ramat. ethanol extract on lipopolysaccharide induced acute lung injury in mice. Liu et al. BMC Complementary Medicine and Therapies (2020) 20:235 https://doi.org/10.1186/s12906-020-03017-z.
VI. Źródło fotografii: Yercaud-elango – Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=37578249