Bylica piołun (Artemisia absinthium)
Bylica piołun (Artemisia absinthium) to bylina należąca do rodziny astrowatych, rosnąca na wysokość 1 metra. Występuje naturalnie w zachodniej Azji, północnej Afryce i w Europie. Natomiast, w Polsce można ją spotkać na przydrożach, pastwiskach, skałach i na rumowiskach od nizin po pogórze. Piołun posiada proste pędy, liście o zmiennym kształcie i zwisające koszyczki posiadające żółtawe rurkowe kwiaty, które pojawiają się w lipcu lub sierpniu.
Surowcem zielarskim jest ziele, które zbiera się w okresie kwitnienia (ulistnione wierzchołki z kwiatami). Jest ono w smaku bardzo gorzkie, nawet w rozcieńczeniu. Natomiast warto wiedzieć, że alkohol korzenny o nazwie absynt zawiera niewielką ilość piołunu.
SKŁADNIKI AKTYWNE
Piołun zawiera w swoim olejku eterycznym i kwiatach: monoterpeny (m.in. pinen, tujon, felandren), seskwiterpeny (kadinen), azuleny. Poza tym liście rośliny zawierają gorycze – absyntynę i anabsyntynę oraz artemetynę, kwas askorbinowy, beta-karoten, chamazulen, izo-kwercytynę i taniny. Natomiast, całe ziele zawiera kwasy organiczne: chlorogenowy, nikotynowy, salicylowy, para-kumarowy, mrówkowy oraz pinen i rutynę.
DZIAŁANIE
Pobudzające trawienie i apetyt, przeciwwzdęciowe, żółciopędne, moczopędne, przeciwpasożytnicze, antyseptyczne, przeciwgrzybicze, przeciwgorączkowe, ogólnie pobudzające, przeciwzapalne. Ponadto, wykazuje działanie antydepresyjne, neuro-ochronne, antyoksydacyjne, przeciwstarzeniowe i antynowotworowe.
WŁAŚCIWOŚCI LECZNICZE
Ze względu na zawarte gorycze Bylica piołun poprawia trawienie, usuwa wzdęcia, pobudza łaknienie i zwiększa wydzielanie kwasu solnego w żołądku. Stosuje się go również w leczeniu biegunek oraz w celu pozbycia się pasożytów jelitowych i owsików. Ponadto, bylica piołun oczyszcza wątrobę i drogi żółciowe, działa rozkurczowo na mięśnie gładkie przewodów żółciowych, trzustkowych i moczowych, Przy chorobie lokomocyjnej hamuje odczucie mdłości, działa odtruwająco (przy zatruciu bielą ołowianą). Ze względu na działanie antydepresyjne i neuroochronne polecany jest w chorobach układu nerwowego. Natomiast dla cukrzyków ważny jest fakt, że piołun stabilizuje przemianę węglowodanów. Ponadto, stosuje się go u dziewcząt cierpiących na zaburzenia miesiączkowania i na upławy białe. Działa rozkurczowo na macicę.
Stosowany zewnętrznie usuwa pasożyty skórne (wszy, świerzbowce), szczególnie w postaci nalewki razem z wrotyczem i octem wchodzi w skład preparatu do leczenia wszawicy głowy. Ponadto, używany jest na ukąszenia owadów, na trudno gojące się rany z tendencją to „babrania się” oraz na wrzody i liszaje.
PRZECIWWSKAZANIA
Ze względu na zawartość trującego i halucynogennego tujonu nie należy jej podawać przez dłuższy czas i u kobiet w okresie ciąży (może wywołać poronienie) czy epileptykom (większe dawki powodują zapalenia, skurcze i stany odurzenia). Większe dawki mogą prowadzić również do degeneracji ośrodkowego układu nerwowego. Ponadto, nie należy zażywać piołunu przy chorobach wątroby.
STOSOWANIE
W postaci naparów, odwarów do okładów, syropu, mieszanek ziołowych.
Napar z ziela piołunu – 1 łyżeczkę ziela zalewamy wrzątkiem do pełna szklanki i zostawiamy pod przykryciem do zaparzenia się na okres 30 minut. Po przecedzeniu napar pijemy do jednej łyżki na godzinę przed posiłkami przez kilka dni w celu poprawienia apetytu, na trawienie i w celu wzmocnienia organizmu. Jednocześnie, napar można stosować do lewatyw na owsiki lub do obmywań przy zakażeniu świerzbowcem ludzkim. Można nim również czyścić ręce ze smarów i olejów.
Odwar – garść ziela piołunu na litr wody gotujemy przez 5 minut. Odwar stosujemy jako środek odkażający i zabliźniający do obmywania wrzodów, trudno gojących się ran i na ukąszenia owadów.
Mieszanka na niestrawność – równe ilości ziela piołunu, liścia mięty, kminku, ziela krwawnika, tysiącznika, korzenia omanu należy zmieszać ze sobą i przygotować napar z 1 łyżki ziół na szklankę wody, który pijemy po pół szklanki przed jedzeniem przy niedostatecznym wytwarzaniu soku żołądkowego.
LITERATURA
I. František Starý, Vaclav Jirasek, tłum. Aleksander Ostrowski: Rośliny lecznicze. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne. Warszawa 1982. ISBN: 83-09-00466-4
II. Władysław Walewski: Towaroznawstwo zielarskie. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich. Warszawa 1985. ISBN: 83-200-0968-5.
III. Penelope Ody, tłum. Małgorzata Garbarczyk: Uzdrawiająca moc ziół. MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2008. ISBN: 978-83-7073-644-6
IV. Jadwiga Górnicka: Apteka Natury. Warszawa, AWM. ISBN: 83-85904-71-9
V. http://www.impgc.com/plantinfo_A.php?id=26
VI. Shabnam Ansari, Yasmeen Shamshi, Qamar Alam Khan. A REVIEW OF ARTEMISIA ABSINTHIUM, LINN. (AFSANTEEN) WITH SPECIAL REFERENCE OF UNANI MEDICINE. Journal of Pharmaceutical and Scientific Innovation · March 2019
VII. Źródło zdjęcia: Stefan.lefnaer – Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=63087734