Droga do natury

Brzoza brodawkowata, Brzoza biała (Betula pendula, synonim: Betula alba var. pendula) to drzewo osiągające 20 metrów wysokości, pospolite na terenie Europy i chłodniejszych terenów Azji. Spotykana jest na terenie niżu i w niższych partiach górskich. Jej pnie oraz większe gałęzie pokrywa biała, łuszcząca się kora, a ciemne gałązki żywica. Ponadto, jej drobne, krótko zaostrzone liście są podwójnie ząbkowane i jajowate o sercowatej nasadzie. Okres kwitnienia przypada na miesiące: kwiecień – maj. Również, w tych miesiącach zbiera się liście do celów leczniczych. W wyniku przeróbki chemicznej korzeni, drewna i kory otrzymuje się m.in. dziegieć, olej juchtowy czy olejek brzozowy. Natomiast, wiosną z odpowiednio naciętych pni drzewa uzyskuje się mający również właściwości farmaceutyczne – sok.

SKŁADNIKI AKTYWNE

Składniki aktywne zawarte w liściach brzozy to: flawonoidy (mirycetyna, hiperozyd, rutozyd, luteolina, kemferol, kwercetyna), saponiny triterpenowe, garbniki, kwas chlorogenowy, kawowy, askorbinowy (witamina C) betulina i kwas betulinowy

Kora brzozy zawiera m.in. betulinę i kwas betulinowy.

Sok zawiera m.in. witaminy i minerały.

DZIAŁANIE

• Liście – wykazują działanie moczopędne, oczyszczające, przeciwreumatyczne, przeciwzapalne i przeciwbólowe. Ponadto, wykazują słabe działanie napotne.
• Pączki – wykazują działanie przeciwzapalne
• Sok – wykazuje działanie wzmacniające, oczyszczające, odmładzające oraz regulujące przemianę materii i trawienie.
• Kora brzozy – odwar wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe, przeciwgorączkowe, immunostymulujące, oczyszczające, antynowotworowe i antyagregacyjne.
• Czyr brzozowy – wykazuje działanie przeciwzapalne, antybakteryjne i immunostymulujące.

BRZOZA BRODAWKOWATA – WŁAŚCIWOŚCI LECZNICZE

• Liście – wykazują działanie moczopędne i oczyszczające, przy czym eliminują z organizmu chlorki i kwas moczowy i jednocześnie nie podrażniają nerek. Dzięki temu stosowane są w kamicy nerkowej. Stosowane są w celu wzmocnienia organizmu w okresie wiosennego osłabienia. Wchodzą w skład mieszanki polecanej przy dnie moczanowej, zapaleniu pęcherza i nadciśnieniu. Ze względu na działanie odkażające, regenerujące i łagodzące, napar z liści brzozy może być zewnętrznie stosowany w problemach dermatologicznych (np. trądzik młodzieńczy, łojotok skóry, łuszczyca). Można go również stosować w celu rozjaśnienia skóry i na piegi.
• Pączki – zmniejszają zastój limfy w węzłach i grudkach chłonnych. Ze względu na działanie przeciwzapalne i przeciwgorączkowe, odwar z pączków można stosować przy gorączce, a zewnętrznie do regeneracji uszkodzonej skóry.
• Kora – odwar można stosować jako ziołowy lek na łuszczycę (do przemywania chorej skóry). Zawarta w niej betulina i kwas betulinowy to substancje znane ze swoich właściwości antynowotworowych (np. na czerniaka). Ponadto, ekstrakt wodny wzmacnia odporność i przywraca siły witalne u osób z osłabioną odpornością i po dłuższej hospitalizacji. Można ją stosować także przy gorączce. Działa antyagregacyjnie na płytki krwi, co ma znaczenie w przypadku leczenia zakrzepicy i usuwaniu zatorów. Stosowany jest również w zewnętrznie w leczeniu trądziku.
• Sok – działa przeciwzapalnie przy przy zapaleniu nerek i pęcherza moczowego oraz usuwa kamienie nerkowe. Ponadto, usuwa zbędne produkty przemiany materii i działa odtruwająco oraz można go stosować przy odchudzaniu. Ze względu na obecność witamin i minerałów, może być stosowany jako środek wzmacniający organizm (np. u rekonwalescentów). Podobnie jak napar z liści, można go stosować do rozjaśnienia cery.
• Czyr brzozowy (huba brzozowa) – czyli grzyb pasożytujący na brzozie, wykazuje działanie antybakteryjne, przeciwzapalne, antywirusowe i zwiększa odporność organizmu. Ponadto, według części badaczy wykazuje działanie antynowotworowe.
• Dziegieć brzozowy – jest produktem suchej destylacji drewna lub kory brzozowej. Stosowany jest zewnętrznie w przypadku łojotoku, łuszczycy czy liszajach oraz w zakażeniach grzybiczych, pasożytniczych i wirusowych skóry.

BRZOZA BRODAWKOWATA – PRZECIWWSKAZANIA

Wyciągi z liści i kory brzozy białej są bezpieczne przy zaleconym stosowaniu. Natomiast, pewną ostrożność należy zachować w stosowaniu preparatów z huby brzozowej i najlepiej jest unikać ich stosowania w okresie ciąży.

BRZOZA BRODAWKOWATA –STOSOWANIE

• Liście brzozy brodawkowatej stosuje się w formie naparu (1-2 łyżki na szklankę wrzącej wody)
• Pączki brzozy – w formie odwaru
• Kora – w formie odwaru, w tym celu należy 3 łyżki kory brzozowej (rozdrobnionej) zalać 400 ml wody i gotować przez 10 minut. Następnie całość należy odstawić na 20 minut i przecedzić.
• Sok – pozyskiwany jest z brzozy wiosną, przed rozwinięciem się pączków. Nacięcia lub odwiertu najlepiej jest dokonać pod dolnymi gałęziami. Jeśli chodzi o stosowanie to sok z brzozy powinno się pić od pół do 1 szklanki, 2 razy na dzień przez okres 10 do 15 dni. Kurację można powtórzyć po 2 tygodniach.
• Dziegieć brzozowy – wyłącznie zewnętrznie na skórę
• Czyr brzozowy – 1 łyżkę mieszanki sproszkowanej i zmieszanej ze sobą białej i czarnej huby należy zalac szklanką wody i gotować przez 10 minut, a następnie ostawić na pół godziny. Po tym czasie całość należy odcedzić. Odwar należy pić 3 razy dziennie po 1 szklance po posiłku. Jest to przepis według zaleceń Ojca Andrzeja Czesława Klimuszko.

Mieszanka stosowana w skazie moczanowej (wg. przepisu prof. Aleksandra Ożarowskiego) – należy zmieszać ze sobą 40 g liści brzozy i korzenia wilżyny, 20 g liści porzeczki czarnej i korzenia pokrzywy oraz 20 g ziela ogórecznika. Następnie, dwie i pół łyżki mieszanki należy zalać 3 szklankami wody i ogrzewać do momentu wrzenia. Od tej chwili całość trzymamy pod przykryciem, na wolnym ogniu przez ok. 5 minut. Następnie, odwar należy odstawić na 10 minut i przecedzić. Zaleca się ją pić 3 razy dziennie między posiłkami.

LITERATURA

I. Jadwiga Górnicka: Apteka Natury. Warszawa, AWM. ISBN: 83-85904-71-9

II. Lidia Wincek: Roslinne terapie antynowotworowe w praktyce terapeutycznej. Vital, Białystok 2017. ISBN: 978-83-65404-64-0

III. http://ogrod-koryciny.ziolowyzakatek.pl/?page_id=1144

IV. Ingrid Schönfelder, Peter Schönfelder. Rośliny lecznicze rozpoznawanie, zbiór, stosowanie. 1992, Oficyna Wydawnicza MULTICO.

V. Leksykon ziół. 2011, Ringer Axel Springer.

VI. Źródło zdjęcia: Georgi Kunev – Free Images from Bulgaria, CC BY 2.5, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=10117761

VII. https://polakuleczsiesam.pl/dziegiec-brzozowy-lekarstwo-rozne-problemy/