Borówka czernica (Vaccinium myrtillus)
Borówka czernica, czarna jagoda (Vaccinium myrtillus) – wieloletnia krzewinka należąca do rodziny wrzosowatych (Ericaceae), szeroko rozpowszechniona na terenie Europy, północnej Azji i Ameryki Północnej. W Polsce można ją spotkać w lasach iglastych i liściastych oraz w górach, przy czym preferuje gleby kwaśne. Ponadto, wytwarza zaostrzone i drobno ząbkowane liście. Natomiast, jej okres kwitnienia przypada na miesiące: maj – czerwiec. Owocuje w okresie letnim, a do celów leczniczych używa się świeże i suszone jagody oraz liście (zbierane na wiosnę). Jednocześnie, surowiec zielarski należy zbierać z dala od szosy, gdyż borówka czernica ma zdolność do akumulacji związków metali ciężkich, w tym ołowiu.
SKŁADNIKI AKTYWNE
Owoc borówki czernicy zawiera flawonoidy, antocyjany (w tym delfinidynę, myrtylinę), taniny katechinowe, kwasy organiczne, również kwasy fenolowe i ich pochodne (m.in. arbutyna). Ponadto, alkaloidy chinolizydynowe (mirtyna i epimirtyna) oraz witaminy: A, B1, B2 i wit. C.
Liście borówki czernicy zawierają katechiny i ich pochodne, kwas ursolowy, arbutynę, myrtylinę, neomyrtylinę, kwas salicylowy, flawonoidy (m.in. hiperozyd) i mikroelementy (m.in. chrom).
DZIAŁANIE
Borówka czernica wykazuje działanie przeciwbiegunkowe, hipoglikemiczne, przeciwbakteryjne i przeciwrobacze.
WŁAŚCIWOŚCI LECZNICZE
- Owoce – najczęściej stosowane są (z dużą skutecznością) podczas biegunek fermentacyjnych i zatruciach bakteriami chorobotwórczymi (np. będące przyczyną czerwonki czy tyfusu plamistego). Jednocześnie, skutecznie usuwają ich toksyny. Działają one również przeciwrobaczo, np. w przypadku enterobiozy (owsicy). Należy mieć na uwadze, że same owoce regulują ruch mas kałowych, natomiast sok lub przecedzony odwar działa zapierająco. Preparaty zawierające 25-35% ekstraktu stosowane są przy nowotworach jelit i żołądka, w celu regeneracji tkanki nabłonkowej. Odwar z owoców można również stosować do płukania jamy ustnej i gardła (w różnych stanach zapalnych).
- Liście – stosuje się na biegunki oraz przy zapaleniu jelit i pęcherza moczowego. Ponadto, jako lek moczopędny, przy zapaleniu nerek, kamicy nerkowej. Według francuskich naukowców liście wykazują działanie antynowotworowe. Stosuje się je również podczas cukrzycy, ponieważ obniżają poziom cukru we krwi (napar z liści).
PRZECIWWSKAZANIA
W przypadku owoców nie stwierdzono przeciwwskazań. W przypadku preparatów z liści należy być ostrożnym w okresie cięży. Należy brać również pod uwagę ich działanie obniżające poziom cukru we krwi.
STOSOWANIE
Owoc borówki czernicy stosuje się w postaci soku, tinktury i odwaru, również z suszonych owoców (1-2 łyżki stołowe należy gotować wtedy przez 10 minut). Natomiast, liście borówki stosuje się głównie w postaci naparu.
Tinktura z owoców – 2-3 garści jagód należy zalać 250 ml wódki i odstawić do ciemnego miejsca na dłuższy czas (im dłużej, tym lepiej).
LITERATURA
I. Lidia Wincek: Roslinne terapie antynowotworowe w praktyce terapeutycznej. Vital, Białystok 2017. ISBN: 978-83-65404-64-0
II. http://ogrod-koryciny.ziolowyzakatek.pl/?page_id=3144
III. Ingrid Schönfelder, Peter Schönfelder. Rośliny lecznicze rozpoznawanie, zbiór, stosowanie. 1992, Oficyna Wydawnicza MULTICO.
IV. Edyta Überhuber, Jan Schulz: Leki z Bożej apteki, Chrześcijański Instytut Wydawniczy „Znaki Czasu” , Warszawa 2007. ISBN: 978-83-7295-093-2
V. Źródło zdjęcia: Andrew Curtis, CC BY-SA 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=14224471