Arnika górska (Arnica montana)
Arnika górska (Arnica montana) – to niewielka wieloletnia roślina występująca w Azji, Europie i Ameryce Północnej. Natomiast, w Polsce występuje na terenach górzystych lub rzadziej na niżu (na Suwalszczyźnie) jako gatunek rodzimy. Liście ułożone w rozety, a pnące się w górę łodygi zakończone są koszyczkiem. Kwiaty żółtej barwy pojawiają się w okolicach czerwca – lipca. Roślina stosowana jest zazwyczaj zewnętrznie, ponieważ jest trująca.
Surowcem zielarskim są koszyczki kwiatowe i kłącze arniki, rzadziej stosuje się jej liście.
SKŁADNIKI AKTYWNE
Arnika górska zawiera gorycze (arnicynę), olejek eteryczny, flawony, garbniki.
DZIAŁANIE
Przeciwzapalne, pobudzające krążenie, przyśpieszające gojenie się ran.
WŁAŚCIWOŚCI LECZNICZE
Stosowanie zewnętrzne
Wzmaga regenerację tkanek po urazie (przyśpiesza również gojenie się ran po operacjach). Zmniejsza obrzęki, wykazuje również działanie ściągające (ze względu na zawartość garbników). Maści na bazie arniki używane są do leczenia stłuczeń, zwichnięć, krwiaków, a także w przypadku rozerwania mięśni. Używa się również nalewki z kwiatów (Tinctura Arnicae).
Związki czynne arniki w łatwy sposób przenikają przez skórę wzmacniając naczynia krwionośne, zapobiegają przenikaniu osocza, wspomagają usuwanie płynu wysiękowego i dzięki temu zmniejszają ból towarzyszący obrzękom.
Stosowanie wewnętrzne
Arnika górska stosowana jest doustnie jako lek nasercowy przy kołataniu i ogólnym osłabieniu serca lub chorobie wieńcowej, ale tylko pod nadzorem lekarza. Pobudza układ nerwowy po znacznym wyczerpaniu, natomiast na układ pokarmowy działać może wymiotnie. Stosuje się ją w przypadku porażeń, miażdżycy, kurczu tętnic i zakażeniu krztuścem. Rzadziej stosowana jest w leczeniu wrzodów żołądka i dwunastnicy i w nieżytach żołądka.
PRZECIWWSKAZANIA
Stosowana wewnętrznie w niewłaściwej dawce jest trująca i powodować może wymioty, biegunkę, zaburzenia pracy serca i oddechu oraz drgawki nerwowe. Natomiast, zewnętrznie nie należy jej stosować na otwarte rany, oparzenia II stopnia, rozległe otarcia naskórka i ostre dermatozy.
STOSOWANIE
- Zewnętrzne
W postaci kompresów i okładów – 20g nalewki z kwiatów arniki łączy się z 50g glicerolu, 60g wody i dodaje się pół łyżeczki octu.
Odwar z kwiatów – 2 łyżeczki kwiatów należy gotować przez 5 minut. Odwar można stosować w postaci ciepłych kompresów na kontuzje bez otwartych ran.
- Wewnętrzne
Stosować można wyłącznie pod nadzorem lekarza.
Napar – sporządza się go zalewając 5g kwiatów 1litrem wody. (stosuje się małe ilości, aż do ustąpienia objawów
Odwar – sporządza się go gotując 10-20g korzeni lub liści w litrze wody przez 15 minut. Stosuje się 2 filiżanki dziennie przy kokluszu i w paraliżach u dorosłych.
Nalewka – stosuje się 5 kropli raz dziennie po posiłku, w przypadku obniżonego ciśnienia krwi, osłabieniu pracy serca i duszności. Natomiast, łączenie z nalewką z głogu zwiększa właściwości lecznicze.
LITERATURA
I. Jadwiga Górnicka: Apteka Natury. Warszawa, AWM. ISBN: 83-85904-71-9
II. Władysław Walewski: Towaroznawstwo zielarskie. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich. Warszawa 1985. ISBN: 83-200-0968-5.
III. Penelope Ody, tłum. Małgorzata Garbarczyk: Uzdrawiająca moc ziół. MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2008. ISBN: 978-83-7073-644-6
IV. Źródło ryciny: Franz Eugen Köhler, Köhlers Medizinal-Pflanzen, Public domain, via Wikimedia Commons. https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Arnica_montana_-_K%C3%B6hler%E2%80%93s_Medizinal-Pflanzen-015.jpg
