Pietruszka zwyczajna (Petroselinum crispum)
Pietruszka zwyczajna (Petroselinum crispum) – to dwuletnia roślina należąca do rodziny Baldaszkowatych (Apiaceae, syn. Umbelliferae), pochodząca z krajów śródziemnomorskich, a uprawiana w wielu krajach, w tym w Polsce. Czasem dziczeje zasiedlając rumowiska, przydroża lub okolice płotów. Łodyga pietruszki dorasta do 80 cm wysokości. Natomiast liście dolne są krótkoogonkowe dwu- lub trzykrotnie pierzaste. W okresie kwitnienia, tj. w czerwcu i lipcu obecne są białe i drobne kwiaty zebrane w baldachy. Korzeń pietruszki jest wrzecionowatego kształtu i dochodzi do 30 cm długości.
Surowcem mogą być: liść (Folium Petroselini), owoc (Fructus Petroselini) lub korzeń (Radix Petroselini).
SKŁADNIKI AKTYWNE
a) Korzeń
Korzeń zawiera glikozydy flawonowe (apiina, graweobiozyd A), furanokumaryny (bergapten), związki poliacetylenowe (falkarynolon), śluzy, węglowodany i ok. 0,1 % olejku lotnego (apiol, mirystycyna). Zawiera również witaminy A, C i E , sole mineralne.
b) Owoc
Owoce zawierają 3-7% olejku eterycznego (apiol, mirystycyna i alliloczterometoksybenzen), flawonoidy (do 1,87 % – apiina, luteolino-apiozyloglukozyd), olej tłusty (glicerydy kwasu petroselinowego), fitosterol, a także niewielkie ilości bergaptenu.
c) Ziele
W zielu pietruszki występuje olejek eteryczny (ok. 0,3%) zawierający apiol, mirystycynę, a także żelazo.
DZIAŁANIE
Pietruszka zwyczajna wykazuje działanie rozkurczowe (spazmolityczne), przeciwreumatyczne, moczopędne, przeciw wzdęciom, wykrztuśne, bakteriobójcze, odżywcze i wzmagające trawienie (ziele).
WŁAŚCIWOŚCI LECZNICZE
Ze względu na obecność żelaza i witamin wspomagających jego przyswajanie powinna być stosowana przez osoby z anemią. Pietruszka jest znana ze swoich właściwości moczopędnych, ponieważ jej korzeń i owoce wspomagają przesączanie w kłębuszkach nerkowych, hamują wtórną resorpcję w cewkach, powodując przez to zwiększenie ilości wydalanego moczu (najsilniej owoce ze względu na większą zawartość olejku eterycznego i flawonoidów) oraz powodują zmniejszenie napięcia mięśni gładkich dróg moczowych, jelit i ułatwiają trawienie zwiększając przy tym wydzielanie soku żołądkowego. Zarówno ziele, owoc i korzeń w postaci odwaru używane są w zapaleniu pęcherza, chorobach nerek, w obrzękach na tle nerkowym, zapaleniu gruczołu krokowego i zatrzymaniu wody w organizmie (np. w związku z zespołem napięcia przedmiesiączkowego) oraz w celu usprawnienia krążenia. Ponadto, korzeń używany jest przy stanach nieżytowych nerek, kamicy nerkowej i pęcherzykowej, w lekkich zaburzeniach trawienia i wzdęciach. Nasion używa się przy reumatyzmie, podagrze i zapaleniu stawów oraz w leczeniu niektórych dermatoz.
Wyciąg z owoców jest składnikiem pasty Fitolizyna
PRZECIWWSKAZANIA
Nie zaleca się większych dawek u kobiet w ciąży (przedawkowanie może powodować silne podrażnienie macicy) oraz przy zapaleniu nerek. Owoce pietruszki w większych dawkach są toksyczne, mogą po dłuższym stosowaniu spowodować uszkodzenie błony śluzowej układu pokarmowego, dlatego należy je stosować ostrożnie u małych dzieci. Natomiast olejek eteryczny może spowodować oszołomienie organizmu.
STOSOWANIE
W postaci odwaru, naparu i w mieszankach z innymi ziołami
- Napar z korzenia pietruszki (Infusum Radix Petroselini) – 1 łyżkę korzeni na 1,5 szklanki gorącej wody. Pijemy go po ¼-1/3 szklanki od 2 do 3 razy dziennie.
- Napar z owocu pietruszki (Infusum Fructus Petroselini) – ½ łyżki owoców zalewamy gorącą wodą do końca szklanki. Należy go pić po 1-2 łyżki od 2 do 4 razy dziennie.
LITERATURA
I. František Starý, Vaclav Jirasek, tłum. Aleksander Ostrowski: Rośliny lecznicze. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne. Warszawa 1982. ISBN: 83-09-00466-4
II. Władysław Walewski: Towaroznawstwo zielarskie. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich. Warszawa 1985. ISBN: 83-200-0968-5.
III. Penelope Ody, tłum. Małgorzata Garbarczyk: Uzdrawiająca moc ziół. MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2008. ISBN: 978-83-7073-644-6
IV. Aleksander (red.) Ożarowski: Ziołolecznictwo. Poradnik dla lekarzy. Państwowy Zakład wydawnictw Lekarskich. Warszawa 1983. ISBN: 83-200-0640-6
V. Źródło ryciny: By Blackerking – Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=36255987