Mydlnica lekarska (Saponaria Officinalis)
Mydlnica lekarska syn. mydlnik (Saponaria Officinalis) to wieloletnia roślina z rodziny Goździkowatych (Caryophyllaceae), często występująca na terenie Europy i częściowo w Azji. W Polsce można ją spotkać w zaroślach, rowach i na nieużytkach rolnych, na nizinach. Dorasta do wysokości jednego metra, ale może osiągać również wysokość 150 cm. Natomiast jej łodyga jest kanciasta, a skupione u jej spodu liście są drobne i jajowato-lancetowate. W okresie kwitnienia tj. od wiosny do lata występują u niej białoróżowe kwiaty, które skupione są na wierzchołkach łodyg. Jej system korzeniowy jest silnie rozwinięty.
Surowcem zielarskim jest korzeń mydlnicy (Radix Saponariae)
SKŁADNIKI AKTYWNE
Korzeń mydlnicy zawiera liczne związki saponinowe (ok. 5%, głównie są to połączenia kwasu gipsogeninowego z 4-10 resztami cukrowymi – saponozydy A, B, C i D), glikozydy flawonowe (saponaryna), fitosterol i sole mineralne.
DZIAŁANIE
Mydlnica lekarska wykazuje działanie wykrztuśne, rozrzedzające wydzielinę, żółciotwórcze, żółciopędne, poprawiające trawienie i oczyszczające.
WŁAŚCIWOŚCI LECZNICZE
Korzeń mydlnicy stosowany jest w przypadku silnego zaflegmienia w schorzeniach dróg oddechowych, ponieważ zawarte w nim saponiny drażnią błony śluzowe jamy ustnej, gardła i oskrzeli, stymulując przez to ruch nabłonka rzęskowego. Rozrzedzają w ten sposób wydzielinę oraz wykazują przy tym działanie wykrztuśne. Stosuje się go w leczeniu zapalenia tchawicy, oskrzeli, dychawicy oskrzelowej, pylicy oraz w suchym kaszlu ze skąpą i gęstą wydzieliną. Wyciągi wodne wzmagają wydzielanie żółci i poprawiają jej odpływ do dwunastnicy, a dzięki obniżeniu napięcia powierzchniowego soków trawiennych i zdolności do emulgowania tłuszczy ułatwiają wchłanianie składników pokarmowych. Ułatwia również wchłanianie soli mineralnych i substancji leczniczych do krwioobiegu.
Ponadto, korzeń mydlnicy jest stosowany w usuwaniu z organizmu toksyn i szkodliwych produktów przemiany materii. Także tych powstających w wyniku zmian chorobowych niektórych narządów. Ma to znaczenie w przypadku chorób metabolicznych takich jak skaza moczanowa, kamica moczanowa i żółciowa. Z tego też względu stosowany jest w leczeniu zmian skórnych – trądzik i opryszczka czy egzema.
Saponiny powodują również uszczelnienie naczyń włosowatych i chłonnych co jest istotne np. podczas regeneracji ran pooperacyjnych. Zewnętrznie mydlnicę stosuję się w łojotokowym zapaleniu skóry głowy, łupieżu i wypadaniu włosów. Głównie w połączeniu z innymi ziołami – np. mieszanka Kapilosan oraz często jako składnik szamponów, a rzadziej past do zębów.
Jest składnikiem syropu i kropli Tussipect stosowanego w nieżytach oskrzeli.
PRZECIWWSKAZANIA
Nie należy jej stosować przy krwawieniach i krwotokach w przewodzie pokarmowym, w ostrych nieżytach żołądka i jelit, bezpośrednio po operacji dróg żółciowych, moczowych i jelit.
STOSOWANIE
W postaci odwaru.
- Odwar z korzeni mydlnicy (Decoctum Radix Saponariae) – pół łyżki korzeni na szklankę wody należy gotować przez 5 minut, następnie odstawić na 15 minut i przecedzić. Odwar pijemy po 1-2 łyżki 2-4 razy dziennie między posiłkami jako środek oczyszczający i wykrztuśny.
- Nalewka z mydlnicy (Tinctura Saponariae) – stosuje się 10-20 kropli w kieliszku wody od 2 do 4 razy dziennie między posiłkami jako środek wykrztuśny.
LITERATURA
I. https://blessmyweeds.com/plant-encyclopedia-soapwort/
II. Władysław Walewski: Towaroznawstwo zielarskie. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich. Warszawa 1985. ISBN: 83-200-0968-5.
III. Aleksander (red.) Ożarowski: Ziołolecznictwo. Poradnik dla lekarzy. Państwowy Zakład wydawnictw Lekarskich. Warszawa 1983. ISBN: 83-200-0640-6
IV. Źródło ryciny: droga do natury